Przejdź do treści głównej
Agriculture and rural development

Historia i pochodzenie

Niewiele produktów spożywczych może się poszczycić historią sięgającą ponad dwa tysiące lat wstecz, ale kupując fetę, możemy się delektować serem, który był już znany takim postaciom jak Homer i Aleksander Wielki.

Choć nazwa feta pochodzi z XVII wieku i odnosi się do sposobu krojenia (feta to po grecku „plaster”), to wzmianki o tym serze znajdziemy już w literaturze starożytnej. Wzmianka o prostej odmianie fety pojawia się nawet w Odysei, której bohater Odyseusz, uciekając z jaskini cyklopa Polifema, zabiera ze sobą zrobiony przez niego ser. Obecnie feta jest najsłynniejszym oznaczeniem geograficznym Grecji i stanowi około 10 proc. greckiego eksportu żywności, co świadczy o niezwykłej międzynarodowej renomie tego produktu.

Rzeźbiona płaszczyzna w kamieniu reprezentująca dwie owce i postać ludzką.
"Oślepiony cyklop", orientalizing, licencja CC BY-NC-ND 2.0

Tradycyjne metody produkcji fety są bezpośrednio związane ze szczególnymi warunkami klimatycznymi panującymi w Grecji. Ze względu na strome góry oraz gorący i suchy klimat niewiele gruntów nadawało się do hodowli bydła. Grecy zajęli się więc hodowlą wytrzymałych owiec i kóz, które w tych trudnych warunkach dobrze się rozwijały.

To, co utrudniało życie starożytnym mieszkańcom tej krainy, okazało się atutem przy produkcji sera, który cieszy się dzisiaj ogromną popularnością. Szczególny smak fety jest bowiem możliwy do uzyskania tylko wówczas, gdy owce i kozy żywią się roślinami występującymi na terenie Grecji. W kraju tym rośnie ponad 6 tys. różnych gatunków roślin, z czego unikalnych jest 15 proc. – więcej niż w wielu krajach o większej powierzchni. Ta bioróżnorodność w połączeniu z tradycyjnymi metodami produkcji sprawia, że prawdziwą fetę można zrobić tylko w Grecji.

Proces produkcji

Fetę wyrabia się z mleka pochodzącego od miejscowych owiec i kóz, dzięki czemu uzyskuje się ser koloru białego o lekko pieprzowym smaku. Mleko wykorzystywane do wyrobu fety pozyskuje się sezonowo i musi ono zawierać co najmniej 6 proc. tłuszczu. Do tego celu można użyć mleka zarówno pasteryzowanego, jak i niepasteryzowanego, ale nigdy nie dodaje się barwników, konserwantów, białek mleka, soli kazeinowych, ani skondensowanego czy sproszkowanego mleka.

Po dostarczeniu do mleczarni mleko poddaje się koagulacji, a następnie umieszcza w specjalnych foremkach do odcedzenia. Tradycyjne foremki mają dużo małych otworów i podczas cedzenia nie stosuje się żadnego nacisku. Po wyjęciu z foremek ser kroi się na plastry, a jego powierzchnię posypuje gruboziarnistą solą. Na tym etapie na powierzchni twarogu rozwijają się mikroorganizmy, które będą miały wpływ na smak fety.

Dojrzewanie sera odbywa się w dwóch etapach. Na początku dodaje się solankę, a pojemniki z fetą umieszcza się w komorach o ściśle określonej temperaturze. Dokładnie monitoruje się powietrze w komorze – jego temperatura nie może przekraczać 18°C, a wilgotność względna nie może spaść poniżej 85 proc. Ten etap dojrzewania może trwać nawet 15 dni.

Drugi etap dojrzewania ma miejsce w warunkach schładzania, w stałej temperaturze 2–4°C. Łączny czas dojrzewania sera wynosi co najmniej dwa miesiące. Dopiero wówczas nabiera on bogatego smaku i zapachu, który odróżnia fetę od innych serów.

Dodatkowe informacje

Feta ChNP – instrument prawny

Chroniona nazwa pochodzenia

Wysokiej jakości żywność i napoje w Europie