Cyfryzacja rolnictwa i obszarów wiejskich w UE

Dzięki cyfryzacji rolnictwo i obszary wiejskie w UE zyskują na nowoczesności, konkurencyjności i zrównoważonym charakterze. Pomaga ona integrować technologie cyfrowe i stosować rozwiązania oparte na danych, a jednocześnie poprawia sytuację społeczności wiejskich.

Cyfryzacja to stosowanie technologii cyfrowych przez rolników i społeczności wiejskie, lepszy dostęp do wiedzy i szkoleń, a także modernizacja infrastruktury i zarządzania w tym sektorze. 

Cyfryzacja jest jednym z priorytetów Komisji Europejskiej. Obywatele Unii, a zwłaszcza rolnicy i społeczności wiejskie, zyskają większe możliwości dzięki przewidzianym w strategii cyfrowej technologiom nowej generacji.

Cyfryzacja europejskiego sektora rolnego przyniesie przełomowe zmiany zarówno w samym sektorze, jak i na obszarach wiejskich. Technologie cyfrowe i technologie danych mogą pomóc rolnikom pracować w bardziej wydajny i zrównoważony sposób i w ten sposób zrewolucjonizować rolnictwo.

Dzięki gromadzeniu i przetwarzaniu informacji, automatyzacji technologicznej i robotyzacji produkcja rolna może być bardziej zrównoważona. Technologie cyfrowe mogą zwiększyć wydajność i konkurencyjność sektora rolnego, jednocześnie zmniejszając jego ślad środowiskowy. Mogą również poprawić rozwój obszarów wiejskich, zapewniając im lepszą dostępność i połączenia zgodnie z długoterminową wizją dla obszarów wiejskich UE.

Technologie cyfrowe mogą pomóc osiągnąć wszystkie cele szczegółowe wspólnej polityki rolnej (WPR), zwłaszcza cele gospodarcze, środowiskowe, klimatyczne i związane z obszarami wiejskimi.

Celem Unii Europejskiej jest cyfryzacja ukierunkowana na człowieka, którą można osiągnąć w sprzyjającym otoczeniu. Pozwoli ona zlikwidować przepaść cyfrową między obszarami miejskimi i wiejskimi oraz umożliwi rolnikom i społecznościom wiejskim skuteczne korzystanie z technologii cyfrowych.

Głównym celem WPR na lata 2023–2027 jest modernizacja rolnictwa i obszarów wiejskich przez wspieranie i szerzenie wiedzy, innowacji i cyfryzacji.

WPR promuje kompleksowe podejście do cyfryzacji rolnictwa i obszarów wiejskich nie tylko na poziomie gospodarstw, ale również administracji. Po raz pierwszy państwa UE włączyły do swoich planów strategicznych WPR strategie cyfryzacji, co ułatwi postęp cyfryzacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Strategie uwzględniają konkretną sytuację każdego kraju. W strategiach przeanalizowano potencjał pod względem dopasowania technologii cyfrowych do celów szczegółowych i przekrojowych WPR oraz stwierdzono, na jakich warunkach można promować przyjmowanie i zrównoważone stosowanie technologii cyfrowych.

Państwa UE szukają wspólnych korzyści również za pomocą innych instrumentów i działań, dbając o całościowe podejście do cyfryzacji. Opierając się na licznych środkach, jakimi dysponują w ramach WPR, państwa UE strategicznie promują cyfryzację, zwłaszcza w obszarach krytycznych, takich jak infrastruktura, szkolenia, rozwój umiejętności i wykorzystanie zaawansowanych technologii, w tym rolnictwa precyzyjnego.

Elementy WPR służące cyfryzacji

• Inwestycje, na przykład w sieci szerokopasmowe lub instalację technologii cyfrowych w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich, takie jak inwestycje w rolnictwo precyzyjne, inteligentne wsie, przedsiębiorstwa wiejskie oraz infrastrukturę technologii informacyjno-komunikacyjnych, jak np. sieci szerokopasmowe
• Ekoprogramy i zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne mające na celu wspieranie technologii rolnictwa precyzyjnego optymalizujących wykorzystanie środków produkcji
• Interwencje sektorowe mające na celu zakup technologii cyfrowych na każdym etapie łańcucha dostaw, w tym na etapie wymiany wiedzy lub monitorowania jakości produktów
• Usługi doradcze dla rolników dotyczące kwestii cyfryzacji rolnictwa i obszarów wiejskich, w tym korzystania z systemu dotyczącego zrównoważonego gospodarowania składnikami odżywczymi
• Współpraca w celu przygotowania i wdrożenia grup operacyjnych EPI, strategii rozwoju lokalnego i strategii inteligentnych wsi, zgodnie z ustaleniami państw UE
• Wymiana wiedzy i informowanie: szkolenia z umiejętności cyfrowych, podnoszenie świadomości i wiedzy na temat technologii cyfrowych oraz zachęcanie do wymiany doświadczeń z technologiami cyfrowymi (np. gospodarstwa demonstracyjne)

Ogółem ponad 274 tys. gospodarstw ma otrzymać wsparcie w postaci technologii rolnictwa cyfrowego, aby lepiej dostosować się do nowych osiągnięć technicznych.

Cyfryzacja usług publicznych

Cyfryzacja usług publicznych jest jednym z priorytetów Unii Europejskiej, który stał się jeszcze pilniejszy podczas pandemii COVID-19.

Unowocześnienie wdrażania WPR i zarządzania nią ma na celu zwiększenie skuteczności tych procesów i lepszego monitorowania tej polityki, a jednocześnie zmniejszy obciążenia administracyjne dla beneficjentów końcowych.

Zintegrowany system zarządzania i kontroli to centralny element techniczny zarządzania finansami i monitorowania wspólnej polityki rolnej. Częściowo wypełnione internetowe wnioski o przyznanie pomocy ułatwiają rolnikom ubieganie się o pomoc, upraszczają złożone procedury administracyjne i zwiększają dostępność wsparcia. Integracja obrazów satelitarnych i zdjęć geotagowanych dodatkowo umożliwiają bardziej precyzyjne i wiarygodne gromadzenie danych.

Nasza działalność cyfrowa, w tym w sektorze rolnym, codziennie generuje ogromną ilość danych. W odpowiednich warunkach dane te mogą bardzo pomóc w zwiększeniu wzrostu gospodarczego i rozwiązywaniu problemów społecznych.

Celem europejskiej strategii w zakresie danych jest utworzenie jednolitego rynku danych, promującego konkurencyjność i suwerenność danych. Będzie on sprzyjać altruizmowi danych, zwłaszcza w odniesieniu do danych generowanych przez internet rzeczy, co ma kluczowe znaczenie dla zaawansowanych technologii rolniczych, takich jak rolnictwo precyzyjne. Dyrektywa w sprawie otwartych danych i akt wykonawczy w sprawie zbiorów danych o wysokiej wartości również wspierają ponowne wykorzystywanie danych. Przepisy te mają wpływ na wymianę danych w rolnictwie i na rozwój wspólnej przestrzeni danych dotyczących tego sektora.

Wspólna europejska przestrzeń danych dotyczących rolnictwa

W europejskiej strategii w zakresie danych Komisja Europejska zapowiedziała, że będzie dążyć do stworzenia wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących rolnictwa. Powinna ona ułatwić wiarygodne łączenie danych dotyczących rolnictwa pochodzących od prywatnych zainteresowanych stron i organów publicznych oraz ich wzajemne udostępnianie.

Badania naukowe, innowacje i budowanie zdolności

UE wspiera badania naukowe i innowacje w zakresie transformacji cyfrowej rolnictwa i obszarów wiejskich.
Programy „Horyzont Europa” i „Cyfrowa Europa” odgrywają ważną rolę w zapewnianiu innowacyjnych rozwiązań cyfrowych, a jednocześnie umożliwiają rolnikom skuteczne wykorzystywanie tych technologii. Te trwające projekty i inicjatywy badawcze (PDF) wspólnie są podstawą cyfrowej transformacji rolnictwa w UE – napędzają jego zrównoważony rozwój, konkurencyjność i postępy.

Jak cyfryzacja wpłynie na życie rolników i społeczności wiejskich? 
Badanie prognostyczne przeprowadzone z udziałem Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej Długoterminowe skutki transformacji cyfrowej dla rolników i społeczności wiejskich ma pomóc stworzyć wizję transformacji cyfrowej.

Sprawozdanie końcowe zostanie opublikowane podczas konferencji AGRI-Digital w trakcie Dni Rolnictwa i Żywności UE 8 grudnia 2023 r.