Cele unijnych systemów jakości
Unijna polityka jakości ma na celu ochronę nazw konkretnych produktów, aby promować ich unikalne cechy, związane z ich pochodzeniem geograficznym oraz tradycyjną wiedzą specjalistyczną.
Nazwom produktów można przyznać „oznaczenie geograficzne”, jeżeli mają one szczególny związek z miejscem, w którym są wytwarzane. Dzięki oznaczeniom geograficznym konsumenci mają zaufanie do produktów wysokiej jakości i mogą je łatwo rozpoznać na rynku, a producentom łatwiej jest prowadzić sprzedaż swoich produktów.
Produkty, które są brane pod uwagę lub uzyskały oznaczenie geograficzne, widnieją w rejestrach produktów wysokiej jakości. Rejestry zawierają również informacje o specyfikacji geograficznej i specyfikacji dotyczącej produkcji w odniesieniu do każdego produktu.
Oznaczenia geograficzne stanowią własność intelektualną i dlatego odgrywają coraz większą rolę w trakcie negocjacji handlowych między UE i innymi państwami.
UE stworzyła też inne systemy jakości dla produktów wytwarzanych w tradycyjny sposób lub na obszarach charakteryzujących się trudnymi warunkami naturalnymi, takich jak góry czy wyspy.
Oznaczenia geograficzne (OG)
Oznaczenia geograficzne ustanawiają prawa własności intelektualnej do konkretnych produktów, których cechy jakości są ściśle związane z obszarem ich produkcji.
Oznaczenia geograficzne:
- ChNP – chroniona nazwa pochodzenia (produkty spożywcze i wino)
- ChOG – chronione oznaczenie geograficzne (produkty spożywcze i wino)
- OG – oznaczenie geograficzne (napoje spirytusowe i wina aromatyzowane).
Unijny system oznaczeń geograficznych chroni nazwy produktów, które pochodzą z konkretnych regionów i mają określone cechy jakości lub cieszą się renomą w związku z terytorium ich produkcji. Różnice między systemami ChNP i ChOG wynikają przede wszystkim z tego, jak duża część surowców musi pochodzić z danego obszaru lub w jakim stopniu proces produkcji musi odbywać się w konkretnym regionie. OG to oznaczenie geograficzne dla napojów spirytusowych i win aromatyzowanych.

Nazwy produktów zarejestrowane jako ChNP to nazwy, które mają najmocniejsze powiązania z miejscem geograficznym, w którym te produkty są wytwarzane.
- Produkty: Produkty spożywcze, produkty rolne i wina.
- Specyfikacje: Każdy etap produkcji, przetwarzania lub przygotowania produktu musi odbywać się w danym regionie. W przypadku win oznacza to, że winogrona muszą pochodzić wyłącznie z obszaru geograficznego, w którym produkuje się dane wino.
- Przykład: Oliwa z oliwek „Kalamata” (ChNP) jest w całości wytwarzana w regionie Kalamata w Grecji, przy użyciu rosnących tam odmian oliwek.
- Oznaczenie: obowiązkowe w przypadku produktów spożywczych i rolnych, nieobowiązkowe w przypadku win.

ChOG podkreśla związek między konkretnym regionem geograficznym a nazwą produktu, przy czym szczególną jakość produktu, jego renomę lub inną cechę można w dużej mierze przypisać jego pochodzeniu geograficznemu.
- Produkty: Produkty spożywcze, produkty rolne i wina.
- Specyfikacje: W przypadku większości produktów przynajmniej jeden z etapów produkcji, przetwarzania lub przygotowania produktu musi odbywać się w danym regionie. W przypadku win oznacza to, że co najmniej 85 proc. winogron musi pochodzić wyłącznie z obszaru geograficznego, w którym produkowane jest dane wino.
- Przykład: Szynka „Westfälischer Knochenschinken” (ChOG) produkowana jest w Westfalii przy użyciu tradycyjnych technik, ale samo mięso nie pochodzi wyłącznie od zwierząt urodzonych i hodowanych w tym konkretnym regionie Niemiec.
- Oznaczenie: obowiązkowe w przypadku produktów spożywczych i rolnych, nieobowiązkowe w przypadku win.

OG chroni nazwę napoju spirytusowego lub wina aromatyzowanego pochodzących z konkretnego kraju, regionu lub miejscowości, przy czym szczególną jakość produktu, jego renomę lub inną cechę można przypisać w dużej mierze jego pochodzeniu geograficznemu.
- Produkty: Napoje spirytusowe i wina aromatyzowane.
- Specyfikacje: W przypadku większości produktów przynajmniej jeden z etapów destylacji lub przygotowania odbywa się w danym regionie. Surowce nie muszą jednak pochodzić z tego regionu.
- Przykład: Irish Whiskey” (OG) wytwarza się w Irlandii od VI w. Odbywa się tam cały proces produkcji – od warzenia przez destylowanie aż po dojrzewanie – lecz surowce nie pochodzą wyłącznie z Irlandii.
- Oznaczenie: Nieobowiązkowe w przypadku wszystkich produktów.
Gwarantowana tradycyjna specjalność (GTS)

Oznaczenie „gwarantowana tradycyjna specjalność” (GTS) podkreśla tradycyjne aspekty produktu, takie jak sposób jego wytwarzania i skład, bez powiązania z określonym obszarem geograficznym. Zarejestrowanie nazwy produktu jako GTS chroni ją przed fałszowaniem i nadużywaniem.
- Produkty: Produkty spożywcze i rolne.
- Przykład: „Gueuze” (GTS) to tradycyjne piwo powstałe w efekcie spontanicznej fermentacji. Produkuje się je generalnie w Brukseli i w jej okolicach. Ponieważ jest to GTS, metoda produkcji tego piwa jest chroniona, ale może ono być mimo to produkowane gdzie indziej.
- Oznaczenie: Surowce i pasza pochodzą z obszarów górskich. W przypadku produktów przetworzonych ich wytworzenie musi również odbywać się na obszarze górskim.
Inne systemy
Produkty górskie
Określenie jakościowe „produkt górski” podkreśla specyfikę takiego produktu wytwarzanego na obszarach górskich, gdzie panują ciężkie warunki naturalne.
Stosowanie takiego określenia jest korzystne zarówno dla rolników, jak i konsumentów – rolnicy mogą łatwiej sprzedawać produkty, których pewne cechy charakterystyczne są łatwiej rozpoznawalne dla konsumentów.

- Produkty: Produkty spożywcze i rolne.
- Specyfikacje: Surowce i pasza pochodzą z obszarów górskich. W przypadku produktów przetworzonych ich wytworzenie musi również odbywać się na obszarze górskim.
Produkt z regionów najbardziej oddalonych UE
Trudno jest prowadzić działalność rolniczą w najbardziej oddalonych regionach UE, ponieważ są one wyspami położonymi daleko od Europy, a także panują tam trudne warunki pogodowe i geograficzne. Aby zapewnić większą wiedzę na temat produktów rolnych pochodzących z regionów najbardziej oddalonych UE (francuskie departamenty zamorskie – Gwadelupa, Gujana Francuska, Reunion i Martynika – oraz Azory, Madera i Wyspy Kanaryjskie) opracowano specjalne logo.

- Produkty: Produkty spożywcze i rolne.
- Specyfikacje: Produkcja w regionach najbardziej oddalonych
- Oznaczenie: Przykład logo produktów spożywczych i rolnych z regionów najbardziej oddalonych UE.
Dobrowolne systemy certyfikacji
Dobrowolne systemy certyfikacji w poszczególnych krajach UE lub prowadzone przez podmioty prywatne również pomagają konsumentom zyskać zaufanie do jakości produktów, które kupują.
Oprócz opisanych tutaj systemów UE istnieje szereg prywatnych i krajowych systemów jakości lub systemów logo dotyczących produktów spożywczych. Takie systemy wiążą się z wieloma inicjatywami i są stosowane między przedsiębiorstwami lub przedsiębiorstwami a konsumentami.
W efekcie konsultacji z zainteresowanymi podmiotami Komisja Europejska opracowała wytyczne przedstawiające najlepsze praktyki, jeśli chodzi o stosowanie takich systemów.
Rozporządzenia w sprawie systemów jakości
Komisja przyjęła szereg rozporządzeń w sprawie stosowania systemów jakości:
Rozporządzenia dotyczące produktów spożywczych i rolnych
Rozporządzenia dotyczące napojów spirytusowych
Rozporządzenia dotyczące produktów górskich
Rozporządzenia dotyczące produktów z regionów najbardziej oddalonych
Propozycja ulepszenia systemu oznaczeń geograficznych
31 marca 2022 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie oznaczeń geograficznych w odniesieniu do wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych, a także innych systemów jakości produktów rolnych. Wniosek ma na celu upowszechnienie oznaczeń geograficznych w całej UE, aby przynieść korzyści gospodarce wiejskiej i osiągnąć wyższy poziom ochrony produktów, zwłaszcza w internecie.
Komisja zaproponowała między innymi następujące środki mające na celu wzmocnienie i udoskonalenie istniejącego systemu:
- większe zrównoważenie: producenci będą mogli w specyfikacjach produktów zaprezentować swoje działania dotyczące zrównoważenia społecznego, środowiskowego lub gospodarczego
- lepsza ochrona oznaczeń geograficznych w internecie, zwłaszcza w odniesieniu do sprzedaży za pośrednictwem platform internetowych oraz ochrona przed rejestracją w złej wierze i wykorzystywaniem oznaczeń geograficznych w systemie nazw domen
- więcej uprawnień dla grup producentów, aby mogły one zarządzać swoimi oznaczeniami geograficznymi, egzekwować je i opracowywać dzięki zapewnieniu im dostępu do organów zajmujących się zwalczaniem podrabiania i do organów celnych we wszystkich krajach UE
- skrócona i uproszczona procedura rejestracji połączy różne przepisy techniczne i proceduralne, co zaowocuje jednolitą procedurą rejestracji oznaczeń geograficznych dla wnioskodawców z UE i państw trzecich.
Wniosek Komisji jest wynikiem szeroko zakrojonego procesu konsultacji. Wstępną ocenę skutków opublikowano w październiku 2020 r. Następnie w okresie od stycznia do kwietnia 2021 r. przeprowadzono konsultacje publiczne, a także ukierunkowane konsultacje z krajami UE i odpowiednimi organizacjami zainteresowanych stron.
W jaki sposób chroni się produkty
W ramach unijnego systemu praw własności intelektualnej nazwy produktów zarejestrowane jako OG są chronione prawem przed podrabianiem i nadużywaniem na terytorium UE i w krajach spoza UE, z którymi podpisano specjalną umowę o ochronie.
W przypadku wszystkich systemów jakości właściwe organy krajowe w poszczególnych krajach UE podejmują konieczne działania, aby chronić zarejestrowane nazwy na swoim terytorium. Powinny one również zapobiegać i przeciwdziałać nielegalnej produkcji lub sprzedaży produktów noszących taką nazwę.
Nazwy produktów spoza UE można również zarejestrować jako OG, jeżeli ich kraj pochodzenia podpisał dwustronną lub regionalną umowę z UE, która przewiduje wzajemną ochronę tych nazw.
Chronione są nazwy różnych produktów (win, żywności, win aromatyzowanych i napojów spirytusowych) produkowanych w kilku krajach spoza UE, takich jak Kolumbia lub Południowa Afryka.
Oznaczenia geograficzne stosowane w rejestrach unijnych i do nich wpisywane można sprawdzić w eAmbrosia (oficjalna baza danych dotycząca rejestrów UE zawierających oznaczenia geograficzne). Zarówno unijne, jak i pozaunijne oznaczenia geograficzne chronione na podstawie umów można sprawdzić w portalu GIview.
Pobierz logo
- Pobierzбългарски(3.38 MB - ZIP)
- Pobierzespañol(3.64 MB - ZIP)
- Pobierzčeština(10.74 MB - ZIP)
- Pobierzdansk(3.74 MB - ZIP)
- PobierzDeutsch(3.74 MB - ZIP)
- Pobierzeesti(3.6 MB - ZIP)
- Pobierzελληνικά(3.65 MB - ZIP)
- PobierzEnglish(3.66 MB - ZIP)
- Pobierzfrançais(3.65 MB - ZIP)
- PobierzGaeilge(3.58 MB - ZIP)
- Pobierzhrvatski(4.75 MB - ZIP)
- Pobierzitaliano(3.65 MB - ZIP)
- Pobierzlatviešu(3.68 MB - ZIP)
- Pobierzlietuvių(3.66 MB - ZIP)
- Pobierzmagyar(3.72 MB - ZIP)
- PobierzMalti(3.61 MB - ZIP)
- PobierzNederlands(3.72 MB - ZIP)
- Pobierzportuguês(3.69 MB - ZIP)
- Pobierzromână(3.6 MB - ZIP)
- Pobierzslovenčina(3.56 MB - ZIP)
- Pobierzslovenščina(3.56 MB - ZIP)
- Pobierzsuomi(3.61 MB - ZIP)
- Pobierzsvenska(3.7 MB - ZIP)
- Pobierzбългарски(3.73 MB - ZIP)
- Pobierzespañol(3.74 MB - ZIP)
- Pobierzčeština(3.71 MB - ZIP)
- Pobierzdansk(3.81 MB - ZIP)
- PobierzDeutsch(3.78 MB - ZIP)
- Pobierzeesti(3.71 MB - ZIP)
- Pobierzελληνικά(3.73 MB - ZIP)
- PobierzEnglish(3.77 MB - ZIP)
- Pobierzfrançais(3.78 MB - ZIP)
- PobierzGaeilge(3.66 MB - ZIP)
- Pobierzhrvatski(6.92 MB - ZIP)
- Pobierzitaliano(3.69 MB - ZIP)
- Pobierzlatviešu(3.82 MB - ZIP)
- Pobierzlietuvių(3.7 MB - ZIP)
- Pobierzmagyar(3.74 MB - ZIP)
- PobierzMalti(3.69 MB - ZIP)
- PobierzNederlands(3.83 MB - ZIP)
- Pobierzportuguês(3.74 MB - ZIP)
- Pobierzromână(3.73 MB - ZIP)
- Pobierzslovenčina(3.66 MB - ZIP)
- Pobierzslovenščina(3.68 MB - ZIP)
- Pobierzsuomi(3.79 MB - ZIP)
- Pobierzsvenska(3.76 MB - ZIP)
- Pobierzбългарски(3.79 MB - ZIP)
- Pobierzespañol(3.71 MB - ZIP)
- Pobierzčeština(3.61 MB - ZIP)
- Pobierzdansk(3.71 MB - ZIP)
- PobierzDeutsch(3.7 MB - ZIP)
- Pobierzeesti(3.78 MB - ZIP)
- Pobierzελληνικά(3.67 MB - ZIP)
- PobierzEnglish(3.69 MB - ZIP)
- Pobierzfrançais(3.7 MB - ZIP)
- PobierzGaeilge(3.75 MB - ZIP)
- Pobierzhrvatski(6.77 MB - ZIP)
- Pobierzitaliano(3.67 MB - ZIP)
- Pobierzlatviešu(3.64 MB - ZIP)
- Pobierzlietuvių(3.67 MB - ZIP)
- Pobierzmagyar(3.72 MB - ZIP)
- PobierzMalti(3.61 MB - ZIP)
- PobierzNederlands(3.77 MB - ZIP)
- Pobierzportuguês(3.71 MB - ZIP)
- Pobierzromână(3.71 MB - ZIP)
- Pobierzslovenčina(3.58 MB - ZIP)
- Pobierzslovenščina(2.84 MB - ZIP)
- Pobierzsuomi(3.54 MB - ZIP)
- Pobierzsvenska(2.9 MB - ZIP)
Dokumenty
- Pobierzfrançais(629.37 KB - PDF)