Zapewnienie dostępu do żywności
Od czasu wybuchu epidemii koronawirusa sektor rolno-spożywczy Unii Europejskiej wykazuje odporność i nadal zapewnia Europejczykom bezpieczną żywność wysokiej jakości. Rolnicy i producenci borykają się jednak z trudnościami i rosnącą presją.
Utrzymanie bezpieczeństwa żywnościowego pozostaje jednym z priorytetów Komisji Europejskiej. Komisja na bieżąco monitoruje sytuację i pozostaje w ścisłym kontakcie z krajami UE i organizacjami sektorowymi.
Podjęła też niezbędne działania, aby wesprzeć wszystkie zainteresowane strony.
- Wytyczne w celu zapewnienia skutecznego łańcucha dostaw żywności
- Środki bezpośredniego wsparcia dla rolników i obszarów wiejskich
- Nadzwyczajne środki wspierające rynek
- Uproszczenie WPR i zwiększenie elastyczności
Komisja wyciągnęła wnioski z potencjalnego wpływu pandemii COVID-19 na bezpieczeństwo żywnościowe i w ramach strategii „od pola do stołu” przygotowała plan awaryjny. Ma on celu zapewnienie dostaw żywności i bezpieczeństwa żywnościowego w UE w czasach kryzysu. Aby wesprzeć tę inicjatywę, Komisja przeprowadziła ukierunkowane konsultacje z podmiotami w łańcuchu dostaw żywności. Konsultacje odbyły się w dniach od 1 marca do 3 maja 2021 r.
Skuteczny łańcuch dostaw żywności
Uprzywilejowane korytarze umożliwiające sprawny przepływ żywności w Europie
Komisja w ścisłej współpracy z krajami UE tworzy tzw. uprzywilejowane korytarze, aby zagwarantować funkcjonowanie jednolitego rynku towarów. Dzięki specjalnie wyznaczonym kluczowym przejściom granicznym kontrola na tych uprzywilejowanych korytarzach nie zajmie więcej niż 15 minut. Zapewniono w ten sposób przepływ wszystkich towarów, w tym produktów rolno-spożywczych.
Pracownicy sezonowi jako pracownicy o krytycznym znaczeniu dla zabezpieczenia łańcucha dostaw żywności
Komisja opublikowała praktyczne wytyczne mające zapewnić, by w UE pracownicy niestacjonarni, którzy kwalifikują się jako personel krytyczny w walce z pandemią koronawirusa, mogli dotrzeć do miejsca pracy. W obecnej sytuacji pracownicy sezonowi w rolnictwie pełnią funkcje o krytycznym znaczeniu dla zbiorów, sadzenia i pielęgnacji roślin.
Wsparcie bezpośrednie dla rolników i obszarów wiejskich
200 tys. euro – kredyty lub gwarancje na pokrycie kosztów operacyjnych
Elastyczność w stosowaniu instrumentów finansowych w ramach rozwoju obszarów wiejskich
Rolnicy i inni beneficjenci rozwoju obszarów wiejskich będą mogli skorzystać z kredytów lub gwarancji na pokrycie kosztów operacyjnych w wysokości do 200 tys. euro, na korzystnych warunkach, takich jak bardzo niskie stopy oprocentowania lub korzystne harmonogramy płatności.
7 tys. euro na rolnika – 50 tys. euro na MŚP
Komisja proponuje nowe działanie dotyczące rozwoju obszarów wiejskich
To nowe tymczasowe działanie umożliwiłoby krajom UE, które wciąż dysponują funduszami na rozwój obszarów wiejskich, przeznaczenie tych pieniędzy na wypłaty dla rolników i małych firm rolno-spożywczych w 2020 r. Powinno to zapewnić natychmiastową pomoc dla najbardziej dotkniętych kryzysem. Kraje UE mogą zaoferować wsparcie w wysokości do 7 tys. euro na rolnika i do 50 tys. euro na małą i średnią firmę (MŚP).
70 proc. i 85 proc. – zaliczki na poczet płatności w ramach WPR
Wyższe zaliczki na poczet płatności
Aby zwiększyć przepływy pieniężne na rzecz rolników, Komisja zwiększy zaliczki na wsparcie dochodu w ramach wspólnej polityki rolnej (z 50 do 70 proc.) i niektóre płatności na rozwój obszarów wiejskich (z 75 do 85 proc.). Rolnicy zaczną je otrzymywać od połowy października.
Nawet do 125 tys. euro w ramach pomocy państwa
Możliwość uzyskania większej pomocy państwa przez rolników i przedsiębiorstwa przetwórstwa spożywczego
Na podstawie przygotowanych przez Komisję tymczasowych ram środków pomocy państwa rolnicy mogą obecnie skorzystać z maksymalnej pomocy w kwocie 100 tys. euro na gospodarstwo. Przedsiębiorstwa zajmujące się przetwórstwem spożywczym i wprowadzaniem żywności do obrotu mogą skorzystać z maksymalnej pomocy w kwocie 800 tys. euro.
Pomoc tę można uzupełnić pomocą de minimis. Jest to właściwy dla sektora rolnego rodzaj krajowego wsparcia, które może zostać przyznane bez uprzedniej zgody Komisji. Pułap tej pomocy podniesiono do 20 tys. euro (a w szczególnych przypadkach do 25 tys. euro).
Nadzwyczajne środki rynkowe
Dopłaty do prywatnego przechowywania
Aby ustabilizować rynek poprzez tymczasowe ograniczenie dostępnej podaży, Komisja udzieli dopłat do prywatnego przechowywania produktów mlecznych (odtłuszczonego mleka w proszku, masła, sera) oraz produktów mięsnych (wołowiny, mięsa baraniego i koziego). Działanie to umożliwia czasowe wycofanie produktów z rynku na okres co najmniej 2–3 miesięcy oraz maksymalnie 5–6 miesięcy.
Czasowe odstępstwo od reguł konkurencji UE
Komisja zezwoli na odstępstwo od niektórych unijnych reguł konkurencji na podstawie art. 222 rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków produktów rolnych dotyczących sektorów mleczarskiego, kwiatów i ziemniaków. To odstępstwo umożliwi podmiotom z tych sektorów stosowanie środków rynkowych w zakresie samoorganizacji na ich własnym poziomie przez maksymalnie pół roku. Na przykład podmioty sektora mleka będą mogły wspólnie planować produkcję mleka, a podmioty sektora kwiatów i ziemniaków wycofywać produkty z rynku. Dozwolone będzie również przechowywanie produktów przez podmioty prywatne. Wahania cen konsumpcyjnych będą ściśle monitorowane, aby uniknąć niepożądanych zjawisk.
Elastyczność w odniesieniu do programów wspierania rynku
Komisja umożliwi elastyczność we wdrażaniu programów wspierania rynku wina, owoców i warzyw, oliwek stołowych i oliwy z oliwek, pszczelarstwa oraz unijnego programu dla szkół (obejmującego mleko, owoce i warzywa). Ta elastyczność ma na celu ograniczenie dostępnej podaży w każdym z sektorów, co pozwoli odzyskać równowagę na rynkach. Poza tym umożliwi ona przekierowanie finansowania na priorytetowe działania w zakresie zarządzania kryzysowego we wszystkich tych sektorach.
Elastyczność WPR
Pewne wymogi w ramach WPR przysparzają krajom UE i rolnikom praktycznych trudności. Komisja zamierza im zatem pomóc, wprowadzając szereg konkretnych środków:
Przedłużenie terminu składania wniosków o płatność w ramach WPR
Termin ten zostanie przedłużony o miesiąc. Dzięki temu rolnicy będą mieli więcej czasu na wypełnienie zarówno wniosku o wsparcie dochodu, jak i wniosku o płatności na rozwój obszarów wiejskich.
Rzadsze kontrole gospodarstw
Kraje UE zazwyczaj przeprowadzają kontrole na miejscu, aby upewnić się, czy beneficjenci WPR spełniają wymogi kwalifikowalności. W obecnych wyjątkowych okolicznościach zasadnicze znaczenie ma jednak zminimalizowanie fizycznego kontaktu między rolnikami a inspektorami. W związku z tym Komisja wprowadziła przepisy umożliwiające tymczasowe zastąpienie kontroli przeprowadzanych w gospodarstwach alternatywnymi źródłami dowodów, takimi jak obrazy satelitarne lub zdjęcia geotagowane. Rozwiązanie to gwarantuje wiarygodne kontrole przy jednoczesnym przestrzeganiu ograniczeń w przemieszczaniu się i minimalizowaniu kontaktów fizycznych między rolnikami a inspektorami.
Podstawa prawna
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2020/591 wprowadzające tymczasowy nadzwyczajny system dopłat do prywatnego przechowywania niektórych serów
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2020/592 w sprawie tymczasowych nadzwyczajnych środków służących przeciwdziałaniu zakłóceniom na rynku w sektorach owoców i warzyw oraz wina
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/593 w sprawie środków stabilizacji rynku w sektorze ziemniaków
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/594 w sprawie środków stabilizacji rynku w sektorze drzew żywych i pozostałych roślin, bulw, korzeni i podobnych, kwiatów ciętych i liści ozdobnych
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/595 przyznające dopłaty do prywatnego przechowywania mięsa baraniego i koziego
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/596 przyznające dopłaty do prywatnego przechowywania świeżego i schłodzonego mięsa z bydła
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/597 przyznające dopłaty do prywatnego przechowywania masła
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/598 przyznające dopłaty do prywatnego przechowywania odtłuszczonego mleka w proszku
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/599 w sprawie planowania produkcji w sektorze mleka i przetworów mlecznych
