De uitbraak van het coronavirus heeft ongekende gevolgen voor onze maatschappij en onze economie. Onze boeren en alle anderen in de toeleveringsketen werken dag en nacht om Europa van voedsel te blijven voorzien, ondanks alle moeilijkheden. De Europese Commissie blijft de boeren en voedselproducenten steunen, werkt met de EU-landen samen en neemt alle nodige maatregelen voor de gezondheid en het welzijn van iedereen in Europa.
Janusz Wojciechowski, Europees commissaris voor Landbouw
Een hoge mate van voedselzekerheid
Geconfronteerd met de uitbraak van het coronavirus bewijst de agrovoedingssector van de Europese Unie zijn veerkracht en blijft hij de Europeanen voorzien van hoogwaardige, veilige levensmiddelen. Landbouwers en producenten krijgen echter te maken met moeilijkheden en toenemende druk.
De voedselzekerheid veiligstellen blijft een van de prioriteiten van de Europese Commissie. Zij staat dan ook in nauw contact met de EU-landen en sectorale organisaties om de situatie van dichtbij op te volgen.
Om alle betrokken actoren ondersteuning te bieden, heeft de Commissie de nodige maatregelen genomen.
- Richtsnoeren voor een efficiënte voedselvoorzieningsketen
- Maatregelen voor rechtstreekse ondersteuning van landbouwers en plattelandsgebieden
- Buitengewone maatregelen ter ondersteuning van de markt
- Vereenvoudiging van het GLB en grotere flexibiliteit
De coronacrisis heeft laten zien wat voor impact zo’n pandemie kan hebben op de voedselzekerheid en in het kader van de van-boer-tot-bord-strategie heeft de Commissie daarom een noodplan opgesteld om de voedselvoorziening en voedselzekerheid in de EU in tijden van crisis te garanderen. Daarvoor heeft ze tussen 1 maart en 3 mei 2021 een gerichte raadpleging gehouden onder actoren in de voedselsector.
Een efficiënte voedselvoorzieningsketen
“Green lanes” houden het voedselverkeer in heel Europa op gang
De Commissie werkt nauw samen met de EU-landen om te zorgen voor een goed functionerende eengemaakte markt voor goederen door het creëren van “green lanes”. Aan deze “green lanes”, die aan daartoe aangewezen belangrijke grensovergangen zijn ingesteld, duren de grenscontroles ten hoogste 15 minuten. Er is nu doorgang gegarandeerd voor alle goederen, met inbegrip van agrovoedingsproducten.
Seizoenarbeiders worden erkend als “essentiële werknemers” om steun voor de levensmiddelensector veilig te stellen
De Commissie heeft praktische richtsnoeren gepubliceerd om ervoor te zorgen dat mobiele werknemers in de EU die als essentieel worden beschouwd bij de bestrijding van de coronapandemie, hun werkplek kunnen bereiken. Vooral tijdens dit seizoen zijn seizoenarbeiders voor de landbouwsector van cruciaal belang, onmisbaar als ze zijn voor het oogsten, het planten of het verzorgen van gewassen.
Rechtstreekse steun voor landbouwers en plattelandsgebieden
200.000 euro – leningen of garanties voor operationele kosten
Flexibel gebruik van financieringsinstrumenten in het kader van plattelandsontwikkeling
Landbouwers en andere begunstigden van steun voor plattelandsontwikkeling zullen, om hun operationele kosten te dekken, in aanmerking komen voor leningen of garanties van ten hoogste 200.000 euro tegen gunstige voorwaarden, zoals zeer lage rentetarieven of gunstige betalingsschema’s.
7000 euro per landbouwer – 50.000 euro per mkb-bedrijf/kmo
Commissie stelt nieuwe plattelandsontwikkelingsmaatregel voor
Dankzij een nieuwe tijdelijke maatregel zouden lidstaten met resterende fondsen voor plattelandsontwikkeling in 2020 betalingen kunnen verrichten aan landbouwers en kleine agrovoedingsbedrijven. Deze maatregel zou onmiddellijke hulp moeten bieden aan de landbouwers en bedrijven die het hardst zijn getroffen door de crisis. De EU-landen kunnen steun aanbieden tot 7000 euro per landbouwer en tot 50.000 euro per mkb-bedrijf/kmo.
70 % en 85 % – voorschotten op GLB-betalingen
Hogere voorschotten op betalingen
Om landbouwers meer cashflow te geven, zal de Commissie bepaalde voorschotten die in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) worden betaald, verhogen, nl. die voor inkomenssteun (van 50 % tot 70 %) en die voor sommige betalingen voor plattelandsontwikkeling (van 75 % tot 85 %). De landbouwers zullen deze voorschotten vanaf midden oktober 2020 ontvangen.
tot 125.000 euro voor staatssteun
Meer staatssteun mogelijk voor landbouwers en voedselverwerkende bedrijven
Op grond van de tijdelijke kaderregeling voor staatssteun kunnen landbouwers nu een maximaal steunbedrag van 100.000 euro per bedrijf ontvangen. Ondernemingen die voedsel verwerken en afzetten, komen in aanmerking voor een maximum van 800000 euro.
Dat bedrag kan worden aangevuld met “de-minimissteun”. Deze nationale steun, die specifiek is voor de landbouwsector, kan zonder voorafgaande goedkeuring van de Commissie worden toegekend en kan oplopen tot 20.000 euro (en in specifieke gevallen tot 25.000 euro).
Uitzonderlijke marktmaatregelen
Steun voor particuliere opslag
Om de markt de stabiliseren door het aanbod tijdelijk te verminderen, zal de Commissie steun verlenen voor de particuliere opslag van zuivelproducten (mageremelkpoeder, boter, kaas) en vleesproducten (rundvlees, schapen- en geitenvlees). Deze producten mogen tijdelijk – ten minste twee à drie maanden en hooguit vijf à zes maanden – uit de markt worden genomen.
Tijdelijke afwijking van de EU-mededingingsregels
Voor melk, bloemen en aardappelen zal de Commissie op grond van artikel 222 van de verordening inzake de gemeenschappelijke marktordening toestaan dat wordt afgeweken van bepaalde EU-mededingingsregels. Daardoor kunnen marktdeelnemers voor een periode van maximaal zes maanden zichzelf organiseren en op hun niveau marktmaatregelen uitvoeren. Zo mag de zuivelsector de melkproductie collectief plannen en mogen de bloemen- en de aardappelsector producten uit de markt nemen. Opslag door particuliere marktdeelnemers wordt eveneens toegestaan. De consumentenprijzen zullen nauwlettend in het oog worden gehouden om nadelige gevolgen te voorkomen.
Flexibele uitvoering van marktondersteuningsprogramma’s
De Commissie zal flexibiliteit toestaan bij de uitvoering van marktondersteuningsprogramma’s voor wijn, groenten en fruit, tafelolijven en olijfolie, producten van de bijenteelt, en bij de uitvoering van de EU-schoolregeling (voor melk en groenten en fruit). Deze flexibiliteit is bedoeld om het beschikbare aanbod in elke sector te beperken en zo het evenwicht op de markten te herstellen. Bovendien kunnen hierdoor de financieringsprioriteiten worden verlegd naar maatregelen voor crisisbeheer.
Flexibiliteit in het GLB
De landen en landbouwers in de EU worden geconfronteerd met praktische moeilijkheden om aan bepaalde voorschriften in het kader van het GLB te voldoen, en de Commissie wil helpen via een reeks concrete maatregelen.
Verlenging van de uiterste termijn voor GLB-betalingsaanvragen
De uiterste termijn wordt met een maand verlengd, zodat de landbouwers meer tijd krijgen om hun aanvragen voor zowel inkomenssteun als betalingen voor plattelandsontwikkeling in te vullen.
Minder controles ter plaatse op het landbouwbedrijf
EU-landen voeren gewoonlijk inspecties ter plaatse uit om te controleren of begunstigden van GLB-steun aan de voorwaarden voldoen. Maar in de huidige omstandigheden moet fysiek contact tussen landbouwers en inspecteurs tot een minimum worden beperkt. Daarom heeft de Commissie vastgesteld dat die bedrijfsbezoeken tijdelijk mogen worden vervangen door andere manieren om bewijzen te verzamelen, zoals satellietbeelden of foto’s met een geotag. Zo kan er toch voldoende worden gecontroleerd en hoeven de betrokkenen zo min mogelijk te reizen of met elkaar in contact te komen.