Na czym polega wsparcie dochodów związane z produkcją?
W ramach wspólnej polityki rolnej (WPR) stopniowo zniesiono powiązanie między otrzymywaniem płatności z tytułu wsparcia dochodu a wytwarzaniem określonych produktów (nastąpiło w ten sposób „oddzielenie” płatności od produkcji). Ma to zapobiec nadprodukcji niektórych produktów i zapewnić, by rolnicy reagowali na rzeczywiste zapotrzebowanie rynkowe.
W niektórych sytuacjach możliwe jest jednak wsparcie określonych sektorów lub podsektorów rolnictwa, aby rozwiązać trudności, z którymi się borykają, jeżeli sektory te mają znaczenie ze względów społeczno-ekonomicznych lub środowiskowych.
Celem mechanizmu wsparcia dochodów związanego z produkcją jest zapobieganie pogłębianiu tych trudności dzięki poprawie:
- konkurencyjności
- zrównoważoności
- jakości.
Mechanizm wsparcia dochodów związanego z produkcją należy stosować zwłaszcza wtedy, gdy alternatywą mogłoby być zaprzestanie produkcji, które może z kolei wpływać na inne etapy łańcucha dostaw lub powiązane rynki, a także powodować wzrost bezrobocia w i tak już dotkniętych trudną sytuacją gospodarczą regionach wiejskich.
Wsparcie jest wypłacane od każdego zwierzęcia lub hektara związanego z danym sektorem (na przykład powiązanego z produkcją) i podlega wielu istotnym warunkom i surowym ograniczeniom w celu zmniejszenia ryzyka zakłóceń na rynku.
Wsparcie dochodów związane z produkcją w praktyce
Co do zasady (z nielicznymi wyjątkami w należycie uzasadnionych przypadkach) państwa UE mogą przeznaczać do 13 proc. swojego budżetu na płatności bezpośrednie na wsparcie dochodów związane z produkcją. Próg ten można jednak podnieść o maksymalnie 2 punkty procentowe w celu wsparcia uprawy roślin wysokobiałkowych. Ma to związek z wyzwaniami dla tego sektora i jego silną zależnością od importu na szczeblu UE.
Mechanizm wsparcia dochodów związanego z produkcją można zastosować wyłącznie w odniesieniu do niektórych sektorów określonych w rozporządzeniu (UE) 2021/2115 i w przypadku gdy państwa UE:
- uzasadniły tę formę wsparcia jako część strategii interwencji w swoich planach strategicznych WPR na lata 2023–2027
- udowodniły, że istnieją trudności w każdym sektorze docelowym
- uzasadniły, że wsparcie ma cel długoterminowy, np. poprawę konkurencyjności, jakości lub zrównoważoności
- uzasadniły społeczno-ekonomiczne lub środowiskowe znaczenie każdego sektora docelowego.
W nowym systemie wsparcia dochodu w WPR 2023–2027 uwzględniono środki mające zapewnić sprawiedliwszy podział wsparcia finansowego dla rolników i pracowników w całej UE.
Państwa UE powinny również uwzględnić potencjalny wpływ wsparcia na rynek wewnętrzny.
Potencjalnie kwalifikujące się sektory obejmują: zboża, nasiona oleiste (z wyłączeniem ziaren słonecznika konfekcyjnego), rośliny wysokobiałkowe (w tym rośliny strączkowe i ich mieszanki oraz trawy), len, konopie, ryż, orzechy, ziemniaki skrobiowe, mleko i przetwory mleczne, nasiona, mięso baranie i mięso kozie, wołowinę i cielęcinę, oliwę z oliwek i oliwki stołowe, jedwabniki, susz paszowy, chmiel, buraki cukrowe, trzcinę cukrową i korzenie cykorii, owoce i warzywa oraz zagajniki o krótkiej rotacji.
Wszystkie kraje UE, z wyjątkiem Holandii, postanowiły udzielić wsparcia dochodów związanego z produkcją niektórym sektorom w latach 2023–2027. Wysokość finansowania i zakres objętych nim sektorów różnią się jednak znacznie w poszczególnych krajach.
Wsparcie związane z produkcją w latach 2014–2022: dobrowolne wsparcie związane z produkcją
W poprzednim okresie programowania 2014–2022 możliwe było przyznanie rolnikom wsparcia związanego z produkcją. Poniższe dokumenty przedstawiają przegląd decyzji krajów UE dotyczących wsparcia.
