
2 grudnia 2021 r. oficjalnie przyjęto porozumienie w sprawie reformy wspólnej polityki rolnej (WPR). Nowe przepisy, które mają zacząć obowiązywać w 2023 r., torują drogę do bardziej sprawiedliwej, ekologicznej i opartej w większym stopniu na wynikach WPR.
Jej celem będzie zapewnienie zrównoważonej przyszłości europejskim rolnikom, zapewnienie bardziej ukierunkowanego wsparcia mniejszym gospodarstwom oraz umożliwienie krajom UE większej elastyczności w dostosowywaniu środków do warunków lokalnych.
Rolnictwo i obszary wiejskie mają kluczowe znaczenie dla Europejskiego Zielonego Ładu, a nowa WPR będzie ważnym narzędziem realizacji założeń strategii „od pola do stołu” i strategii na rzecz różnorodności biologicznej.
Nowy sposób działania
Nowa WPR jest polityką zmodernizowaną z silnym naciskiem na wyniki i efektywność.
Cele szczegółowe
Polityka koncentruje się na dziesięciu celach szczegółowych związanych ze wspólnymi celami UE w zakresie zrównoważonego rozwoju społecznego, środowiskowego i gospodarczego w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

Komisja sporządziła szereg dokumentów, w których przedstawiono główne fakty na temat każdego z celów i jego znaczenie polityczne.
Krajowe plany strategiczne
Każdy kraj UE opracuje krajowy plan strategiczny WPR, obejmujący finansowanie z tytułu wsparcia dochodu, rozwoju obszarów wiejskich i środków rynkowych. Opracowując swoje plany strategiczne, kraje UE przyczynią się do realizacji dziesięciu celów szczegółowych za pomocą zestawu szeroko zakrojonych środków politycznych udostępnionych przez Komisję, które można kształtować w zależności od krajowych potrzeb i zdolności.
Wyniki i efektywność jako podstawa
W prawodawstwie dotyczącym WPR ustanowiono wspólny zestaw wskaźników w ramach nowych ram realizacji celów, monitorowania i oceny. Wskaźniki będą monitorowane za pomocą rocznych sprawozdań z realizacji celów i półrocznego przeglądu wyników planów strategicznych WPR w celu oceny postępów krajów UE w osiąganiu ich celów końcowych i celów WPR.
Kluczowe obszary reform
Nowa WPR obejmuje szereg reform politycznych mających na celu wspieranie przejścia na zrównoważone rolnictwo i leśnictwo w UE.
Bardziej ekologiczna WPR
Nowa WPR w znacznie większym stopniu wspiera rolnictwo w realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu.
- Większe ambicje ekologiczne: plany WPR będą zgodne z przepisami dotyczącymi środowiska i klimatu. W swoim planie strategicznym WPR każdy kraj UE będzie musiał wykazać się większymi ambicjami w zakresie działań na rzecz środowiska i klimatu w porównaniu z poprzednim okresem programowania (brak regresu) i będzie zobowiązany do aktualizacji planu w przypadku zmiany przepisów dotyczących klimatu i środowiska.
- Wkład w realizację celów Zielonego Ładu: krajowe plany strategiczne WPR przyczynią się do osiągnięcia celów Zielonego Ładu (w zaleceniach WPR określono, w jaki sposób oczekuje się tego wkładu).
- Wzmocniona warunkowość: płatności beneficjentów WPR będą powiązane z surowszym zestawem obowiązkowych wymogów. Na przykład w każdym gospodarstwie co najmniej 3 proc. gruntów ornych zostanie przeznaczone na różnorodność biologiczną i elementy nieprodukcyjne, z możliwością otrzymania wsparcia za pośrednictwem ekoprogramów w celu osiągnięcia 7 proc. Chronione będą również tereny podmokłe i torfowiska.
- Ekoprogramy: co najmniej 25 proc. budżetu na płatności bezpośrednie zostanie przeznaczone na ekoprogramy, co zapewni silniejsze zachęty do stosowania przyjaznych dla klimatu i środowiska praktyk i podejść rolniczych (takich jak rolnictwo ekologiczne, agroekologia, rolnictwo regeneratywne), a także do poprawy dobrostanu zwierząt.
- Rozwój obszarów wiejskich: co najmniej 35 proc. środków zostanie przeznaczone na działania wspierające klimat, różnorodność biologiczną, środowisko i dobrostan zwierząt.
- Programy operacyjne: w sektorze owoców i warzyw programy operacyjne przeznaczą co najmniej 15 proc. swoich wydatków na ochronę środowiska (w porównaniu z 10 proc. w bieżącym okresie programowania).
- Klimat i różnorodność biologiczna: 40 proc. budżetu WPR będzie musiało być związane z klimatem i zdecydowanie wspierać ogólne zobowiązanie do przeznaczenia 10 proc. budżetu UE na cele związane z różnorodnością biologiczną do końca okresu obowiązywania wieloletnich ram finansowych UE (WRF).
Sprawiedliwsza WPR
W ramach nowej WPR udziela się wsparcia tym, którzy najbardziej go potrzebują:
- Redystrybucja wsparcia dochodów: państwa UE będą musiały przeznaczyć co najmniej 10 proc. swoich płatności bezpośrednich na narzędzie redystrybucji wsparcia dochodu, aby lepiej zaspokoić potrzeby w zakresie dochodów mniejszych i średnich gospodarstw.
- Rolnicy aktywni zawodowo: nowe przepisy zawierają obowiązkową, ale elastyczną definicję rolnika aktywnego zawodowo, która ma zostać ustanowiona przez kraje UE, w tym poziom podejmowanych działań. Tylko rolnicy czynni zawodowo mogą otrzymać określone wsparcie UE.
- Warunkowość społeczna: płatności w ramach WPR będą powiązane z przestrzeganiem niektórych unijnych norm pracy, a beneficjenci będą zachęcani do poprawy warunków pracy w gospodarstwach rolnych.
- Konwergencja płatności: w nowej WPR poziomy wsparcia dochodu będą bardziej zbieżne, zarówno w poszczególnych krajach UE, jak i między nimi.
- Wspieranie młodych rolników: kraje UE będą musiały rozdzielić co najmniej 3 proc. swojego budżetu na płatności bezpośrednie dla młodych rolników w formie wsparcia dochodów lub inwestycji lub pomocy na rozpoczęcie działalności przez młodych rolników.
- Poprawa równowagi płci: równość płci i zwiększenie udziału kobiet w rolnictwie są po raz pierwszy częścią celów planów strategicznych WPR. Kraje UE muszą ocenić te kwestie i zająć się zidentyfikowanymi wyzwaniami.
Wzmacnianie konkurencyjności
Nowa WPR wzmocni pozycję rolników w łańcuchu dostaw i zwiększy konkurencyjność sektora rolno-spożywczego:
- Zwiększona siła przetargowa: nowe przepisy wzmocnią współpracę producentów, zachęcając rolników do współpracy i umożliwiając im tworzenie równoważącej siły na rynku.
- Orientacja rynkowa: nowa WPR utrzymuje ogólną orientację rynkową wynikającą z poprzednich reform, zachęcając gospodarstwa w UE do dostosowania podaży do popytu w Europie i poza nią.
- Rezerwa na wypadek kryzysów: aby poradzić sobie z przyszłymi kryzysami, zreformowana WPR obejmuje nową rezerwę finansową w wysokości co najmniej 450 mln euro rocznie.
- Wsparcie w sektorze wina: uzgodniono szczegółowe przepisy mające na celu poprawę wsparcia dla sektora wina.

Komisja przedstawiła szczegółowy podział kluczowych obszarów reformy nowej WPR.
Silny budżet
WPR będzie nadal korzystać z solidnego długoterminowego budżetu.
Finansowanie WPR
Na WPR na lata 2021–2027 przeznaczono 387 mld euro. Źródłem środków są dwa różne fundusze: Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG), którego wysokość ustalono na 291,1 mld euro (w cenach bieżących); oraz Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), który wyniesie 95,5 mld euro.
Next Generation EU
Budżet EFRROW obejmuje 8 mld euro z Next Generation EU, aby pomóc obszarom wiejskim w przeprowadzeniu zmian strukturalnych niezbędnych do osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu i transformacji cyfrowej.
Przeniesienia między przydziałami
Aby umożliwić państwom UE lepsze dostosowanie polityki do priorytetów ich sektorów rolnych, upoważnia się je do dokonywania przesunięć do 25 proc. środków przydzielonych w ramach WPR z filaru wsparcia dochodu do filaru rozwoju obszarów wiejskich i odwrotnie. Państwa UE mogą stosować dodatkowe uelastycznienia w określonych celach, takich jak wspieranie celów środowiskowych i klimatycznych lub wspieranie młodych rolników, oraz jeżeli w tych państwach płatności bezpośrednie są poniżej średniej.
Wiedza, badania naukowe i innowacje
Rozwój badań naukowych, dzielenie się wiedzą i innowacje będą miały zasadnicze znaczenie dla zapewnienia inteligentnego i zrównoważonego sektora rolnictwa.
W ramach swojego zobowiązania do wspierania badań naukowych i innowacji w rolnictwie Komisja zaproponowała przeznaczenie 10 mld euro z programu „Horyzont Europa” na projekty związane z żywnością, rolnictwem, rozwojem obszarów wiejskich i biogospodarką.
Zreformowana WPR skorzysta na tych zwiększonych inwestycjach, obejmujących silniejsze systemy wiedzy i innowacji w dziedzinie rolnictwa (AKIS), aby pobudzić rozwój innowacyjnych projektów, rozpowszechniać ich wyniki i zachęcać do ich jak najszerszego wykorzystania. Usługi doradcze dla rolników będą kluczowym narzędziem dzielenia się nową wiedzą i pomysłami.
Ramy czasowe reformy WPR
- 2027
Komisja przeprowadzi drugi przegląd realizacji celów każdego planu strategicznego WPR.
- 2026
W 2026 r. ocena śródokresowa obejmie wyniki nowej WPR.
- 2025
Komisja przeprowadzi pierwszy przegląd realizacji celów każdego planu strategicznego WPR i w razie potrzeby zwróci się do państw UE o podjęcie konkretnych działań następczych.
- 2024
Począwszy od 2024 r. każde państwo UE przedstawi roczne sprawozdanie z realizacji celów i zorganizuje coroczne spotkanie przeglądowe z Komisją.
- Grudzień 2023
Pod koniec 2023 r. Komisja Europejska przedstawi sprawozdanie oceniające wspólne wysiłki w ramach wszystkich planów strategicznych WPR, ze szczególnym uwzględnieniem wspólnych ambicji w zakresie osiągnięcia celów Zielonego Ładu.
- Styczeń 2023
Rozpoczęcie planów strategicznych WPR
- Grudzień 2021
2 grudnia 2021 r. oficjalnie przyjęto porozumienie w sprawie reformy wspólnej polityki rolnej (WPR). Do 31 grudnia 2021 r. każdy kraj UE przedstawia swój plan strategiczny WPR. Komisja ma sześć miesięcy na ocenę i zatwierdzenie planów.
- Czerwiec 2021
Po serii rozmów trójstronnych 25 czerwca 2021 r. osiągnięto wstępne porozumienie polityczne w sprawie reformy WPR.
- Listopad 2020
W październiku 2020 r. Parlament Europejski i Rada UE uzgodniły swoje stanowiska negocjacyjne, dzięki czemu 10 listopada odbyło się pierwsze posiedzenie trójstronne między trzema instytucjami.
- Czerwiec 2018
1 czerwca 2018 r. Komisja Europejska przedstawiła wnioski ustawodawcze dotyczące reformy WPR.
Podstawa prawna
Reforma obejmuje trzy rozporządzenia, które będą zasadniczo stosowane od 1 stycznia 2023 r.:
- Rozporządzenie horyzontalne
- Rozporządzenie dotyczące planu strategicznego
- Rozporządzenie w sprawie wspólnej organizacji rynku
Na lata 2021 i 2022 obowiązuje rozporządzenie przejściowe, które wypełnia lukę między obecnymi i nowymi przepisami.
Dokumenty
Podobne strony
Wspólna polityka rolna
Jest to partnerstwo na poziomie UE między sektorem rolnictwa a społeczeństwem, umożliwiające zapewnienie stabilnych dostaw żywności po przystępnych cenach, zagwarantowanie dochodów dla rolników i utrzymanie aktywności na obszarach wiejskich.
CMEF
Komisja Europejska monitoruje i ocenia wdrażanie wspólnej polityki rolnej oraz jej wyniki i skutki.
Performance of agricultural policy
Reviewing the performance of the common agricultural policy through indicators, evaluation, studies and reports, and distribution of income support.
CAP Strategic Plans
National level CAP Strategic Plans will combine a wide range of local and EU-level objectives to deliver targeted, tangible results.