Nowy sposób działania
WPR 2023–2027 jest nowoczesną polityką, kładącą duży nacisk na wyniki i efektywność.
2 grudnia 2021 r. oficjalnie przyjęto porozumienie w sprawie reformy wspólnej polityki rolnej (WPR). Nowe przepisy, które weszły w życie 1 stycznia 2023 r., przygotowują grunt pod sprawiedliwszą, bardziej ekologiczną i w większym stopniu opartą na wynikach wspólną politykę rolną.
Jej celem jest zapewnienie zrównoważonej przyszłości europejskim rolnikom i bardziej ukierunkowanego wsparcia mniejszym gospodarstwom oraz umożliwienie krajom UE większej elastyczności w dostosowywaniu środków do warunków lokalnych.
Rolnictwo i obszary wiejskie mają kluczowe znaczenie dla Europejskiego Zielonego Ładu, a WPR na lata 2023–2027 będzie ważnym narzędziem realizacji założeń strategii „Od pola do stołu” i strategii na rzecz różnorodności biologicznej.
Cele szczegółowe
Polityka koncentruje się na dziesięciu celach szczegółowych związanych ze wspólnymi celami UE w zakresie zrównoważonego rozwoju społecznego, środowiskowego i gospodarczego w rolnictwie i na obszarach wiejskich.
Komisja sporządziła szereg dokumentów, w których przedstawiono główne fakty na temat każdego z celów i jego znaczenie polityczne.
Krajowe plany strategiczne
Każdy kraj UE opracował krajowy plan strategiczny WPR, obejmujący finansowanie z tytułu wsparcia dochodu, rozwoju obszarów wiejskich i środków rynkowych. Opracowując swoje plany strategiczne, kraje UE przyczyniły się do realizacji dziesięciu celów szczegółowych za pomocą zestawu szeroko zakrojonych środków politycznych udostępnionych przez Komisję, które można kształtować w zależności od krajowych potrzeb i zdolności.
Wyniki i efektywność jako podstawa
W prawodawstwie dotyczącym WPR ustanowiono wspólny zestaw wskaźników w ramach nowych ram realizacji celów, monitorowania i oceny. Wskaźniki będą monitorowane za pomocą rocznych sprawozdań z realizacji celów i półrocznego przeglądu wyników planów strategicznych WPR w celu oceny postępów krajów UE w osiąganiu ich celów końcowych i celów WPR.
Kluczowe obszary reform
WPR 2023–2027 obejmuje szereg reform politycznych mających na celu wspieranie przejścia na zrównoważone rolnictwo i leśnictwo w UE.
Bardziej ekologiczna WPR
WPR 2023–2027 w znacznie większym stopniu wspiera rolnictwo w realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu.
- Większe ambicje ekologiczne: plany WPR są zgodne z przepisami dotyczącymi środowiska i klimatu. W swoim planie strategicznym WPR każdy kraj UE musi wykazać się większymi ambicjami w zakresie działań na rzecz środowiska i klimatu w porównaniu z poprzednim okresem programowania (brak regresu) i jest zobowiązany do aktualizacji planu w przypadku zmiany przepisów dotyczących klimatu i środowiska.
- Wkład w realizację celów Zielonego Ładu: krajowe plany strategiczne WPR przyczyniają się do osiągnięcia celów Zielonego Ładu (w zaleceniach WPR określono, jakiego wkładu się oczekuje).
- Wzmocniona warunkowość: płatności beneficjentów WPR są powiązane z surowszym zestawem obowiązkowych wymogów. Na przykład w każdym gospodarstwie co najmniej 3 proc. gruntów ornych jest przeznaczone na różnorodność biologiczną i elementy nieprodukcyjne, z możliwością otrzymania wsparcia za pośrednictwem ekoschematów w celu osiągnięcia 7 proc. Chronione są również tereny podmokłe i torfowiska.
- Ekoschematy: co najmniej 25 proc. budżetu na płatności bezpośrednie jest przeznaczone na ekoschematy, co zapewni silniejsze zachęty do stosowania przyjaznych dla klimatu i środowiska praktyk i podejść rolniczych (takich jak rolnictwo ekologiczne, agroekologia, rolnictwo regeneratywne), a także do poprawy dobrostanu zwierząt.
- Rozwój obszarów wiejskich: co najmniej 35 proc. środków jest przeznaczone na działania wspierające klimat, różnorodność biologiczną, środowisko i dobrostan zwierząt.
- Programy operacyjne: w sektorze owoców i warzyw programy operacyjne przeznaczają co najmniej 15 proc. swoich wydatków na ochronę środowiska.
- Klimat i różnorodność biologiczna: 40 proc. budżetu WPR musi być związane z klimatem i zdecydowanie wspierać ogólne zobowiązanie do przeznaczenia 10 proc. budżetu UE na cele związane z różnorodnością biologiczną do końca okresu obowiązywania wieloletnich ram finansowych UE (WRF).
Sprawiedliwsza WPR
W ramach WPR 2023–2027 udziela się wsparcia tym, którzy najbardziej go potrzebują:
- Redystrybucja wsparcia dochodów: kraje UE muszą przeznaczyć co najmniej 10 proc. swoich płatności bezpośrednich na narzędzie redystrybucji wsparcia dochodu, aby lepiej zaspokoić potrzeby w zakresie dochodów mniejszych i średnich gospodarstw.
- Rolnicy czynni zawodowo: nowe przepisy zawierają obowiązkową, ale elastyczną definicję rolnika aktywnego zawodowo, która ma zostać ustanowiona przez kraje UE, w tym poziom podejmowanych działań. Tylko rolnicy czynni zawodowo mogą otrzymać określone wsparcie UE.
- Warunkowość społeczna: płatności w ramach WPR są powiązane z przestrzeganiem niektórych unijnych norm pracy, a beneficjentów zachęca się do poprawy warunków pracy w gospodarstwach rolnych.
- Konwergencja płatności: w WPR 2023–2027 poziomy wsparcia dochodu są bardziej zbieżne, zarówno w poszczególnych krajach UE, jak i między nimi.
- Wsparcie dla młodych rolników: kraje UE muszą przeznaczyć co najmniej 3 proc. swojego budżetu na płatności bezpośrednie dla młodych rolników w formie wsparcia dochodów lub inwestycji, lub pomocy na rozpoczęcie działalności.
- Poprawa równowagi płci: równość płci i zwiększenie udziału kobiet w rolnictwie są po raz pierwszy częścią celów planów strategicznych WPR. Kraje UE muszą ocenić te kwestie i zająć się zidentyfikowanymi wyzwaniami.
Poprawa konkurencyjności
WPR 2023–2027 wzmocni pozycję rolników w łańcuchu dostaw i zwiększy konkurencyjność sektora rolno-spożywczego.
- Większa siła przetargowa: nowe przepisy zakładają ściślejszą współpracę producentów, zachęcając rolników do współpracy i umożliwiając im tworzenie równoważącej siły na rynku.
- Orientacja rynkowa: WPR 2023–2027 utrzymuje ogólną orientację rynkową wynikającą z poprzednich reform, zachęcając gospodarstwa w UE do dostosowania podaży do popytu w Europie i poza nią.
- Rezerwa na wypadek kryzysów: aby w przyszłości poradzić sobie z kryzysami, zreformowana WPR obejmuje nową rezerwę finansową w wysokości co najmniej 450 mln euro rocznie.
- Wsparcie w sektorze wina: uzgodniono szczegółowe przepisy mające na celu poprawę wsparcia dla sektora wina.
Komisja przedstawiła szczegółowy podział kluczowych obszarów reformy WPR 2023–2027.
Silny budżet
WPR będzie nadal korzystać z solidnego długoterminowego budżetu.
Finansowanie WPR
Na WPR na lata 2021–2027 przeznaczone zostanie 387 mld euro. Źródłem środków są dwa różne fundusze: Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG), którego wysokość ustalono na 291,1 mld euro (w cenach bieżących); oraz Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), który wyniesie 95,5 mld euro.
Next Generation EU
Budżet EFRROW obejmuje 8 mld euro z Next Generation EU, aby pomóc obszarom wiejskim w przeprowadzeniu zmian strukturalnych niezbędnych do osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu i transformacji cyfrowej.
Przeniesienia między przydziałami
Aby umożliwić państwom UE lepsze dostosowanie polityki do priorytetów ich sektorów rolnych, upoważnia się je do dokonywania przesunięć do 25 proc. środków przydzielonych w ramach WPR z filaru wsparcia dochodu do filaru rozwoju obszarów wiejskich i odwrotnie. Państwa UE mogą stosować dodatkowe uelastycznienia w określonych celach, takich jak wspieranie celów środowiskowych i klimatycznych lub wspieranie młodych rolników, oraz jeżeli w tych państwach płatności bezpośrednie są poniżej średniej.
Wiedza, badania naukowe i innowacje
Rozwój badań naukowych, dzielenie się wiedzą i innowacje mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia inteligentnego i zrównoważonego sektora rolnictwa.
W ramach swojego zobowiązania do wspierania badań naukowych i innowacji w rolnictwie Komisja zaproponowała przeznaczenie 10 mld euro z programu „Horyzont Europa” na projekty związane z żywnością, rolnictwem, rozwojem obszarów wiejskich i biogospodarką.
Zreformowana WPR korzysta na tych zwiększonych inwestycjach, obejmujących silniejsze systemy wiedzy i innowacji w dziedzinie rolnictwa (AKIS), aby pobudzić rozwój innowacyjnych projektów, rozpowszechniać ich wyniki i zachęcać do ich jak najszerszego wykorzystania. Usługi doradcze dla rolników są kluczowym narzędziem dzielenia się nową wiedzą i pomysłami.
Ramy czasowe reformy WPR
- 2027
Komisja przeprowadzi drugi przegląd realizacji celów każdego planu strategicznego WPR.
- 2026
W 2026 r. ocena śródokresowa obejmie wyniki WPR 2023–2027.
- 2025
Komisja przeprowadzi pierwszy przegląd realizacji celów każdego planu strategicznego WPR i w razie potrzeby zwróci się do państw UE o podjęcie konkretnych działań następczych.
- 2024
Począwszy od 2024 r. każde państwo UE przedstawi roczne sprawozdanie z realizacji celów i zorganizuje coroczne spotkanie przeglądowe z Komisją.
- Grudzień 2023
Pod koniec 2023 r. Komisja Europejska przedstawi sprawozdanie oceniające wspólne wysiłki w ramach wszystkich planów strategicznych WPR, ze szczególnym uwzględnieniem wspólnych ambicji w zakresie osiągnięcia celów Zielonego Ładu.
- Styczeń 2023
Rozpoczęcie planów strategicznych WPR
- Grudzień 2021
2 grudnia 2021 r. oficjalnie przyjęto porozumienie w sprawie reformy wspólnej polityki rolnej (WPR). Do 31 grudnia 2021 r. każdy kraj UE był zobowiązany przedstawić swój plan strategiczny WPR. Komisja miała sześć miesięcy na ocenę i zatwierdzenie planów.
- Czerwiec 2021
Po serii rozmów trójstronnych 25 czerwca 2021 r. osiągnięto wstępne porozumienie polityczne w sprawie reformy WPR.
- Listopad 2020
W październiku 2020 r. Parlament Europejski i Rada UE uzgodniły swoje stanowiska negocjacyjne, dzięki czemu 10 listopada odbyło się pierwsze posiedzenie trójstronne między trzema instytucjami.
- Czerwiec 2018
1 czerwca 2018 r. Komisja Europejska przedstawiła wnioski ustawodawcze dotyczące reformy WPR.
Podstawa prawna
Reforma obejmuje trzy rozporządzenia, które są zasadniczo stosowane od 1 stycznia 2023 r.:
- Rozporządzenie horyzontalne
- Rozporządzenie dotyczące planu strategicznego
- Rozporządzenie w sprawie wspólnej organizacji rynku
Na lata 2021 i 2022 obowiązywało rozporządzenie przejściowe, które wypełniało lukę między obecnymi i nowymi przepisami.
Dokumenty
Podobne strony
Przegląd celów, historii i obecnych zasad wspólnej polityki rolnej, wsparcie dla rolników i zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego w Europie.
Komisja Europejska monitoruje wdrażanie wspólnej polityki rolnej oraz jej rezultaty i skutki i dokonuje ich ewaluacji.