Państwa Afryki, Karaibów i Pacyfiku

Informacje ogólne

Grupa AKP zrzesza 79 państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, z którymi Unia Europejska utrzymuje szczególne stosunki.

O kształcie obecnych relacji handlowych decydują umowy o partnerstwie gospodarczym (UPG). Na mocy UPG UE utrzymuje stosunki handlowe z krajami AKP w ramach siedmiu grup regionalnych:

W ostatnim dziesięcioleciu handel UE z krajami AKP wzrósł o ponad 50 proc. Jako naczelny odbiorca produktów rolnych i przetworzonych z tego regionu UE jest głównym partnerem handlowym krajów AKP, zarówno pod względem eksportu, jak i importu.

Dzięki handlowi z regionem AKP konsumenci w UE mają dostęp do wielu produktów tropikalnych, produktów sprowadzanych poza sezonem oraz towarów po konkurencyjnych cenach, w tym kakao, kawy, herbaty, owoców tropikalnych oraz przypraw. Z kolei główne kategorie produktów eksportowych to produkty końcowe takie jak np. zboża, wódki i likiery oraz produkty mleczne.

CARIFORUM

Region CARIFORUM składa się z 15 krajów: Antigui i Barbudy, Bahamów, Barbadosu, Belize, Dominiki, Dominikany, Grenady, Gujany, Haiti, Jamajki, Saint Lucia, Saint Vincent, Saint Kitts i Nevis, Surinamu, Trynidadu i Tobago.

Umowa o partnerstwie gospodarczym CARIFORUM-UE stanowi pierwszą w pełni regionalną umowę tego typu pomiędzy UE a grupą AKP.

W rozdziale dotyczącym rolnictwa określono priorytety współpracy, w tym:

• rozwój możliwości na rynku eksportowym,
• przestrzeganie standardów jakości,
• wspieranie inwestycji prywatnych w produkcję,
• problem bezpieczeństwa żywnościowego.

W ramach umowy UE zobowiązała się do przeprowadzenia wcześniejszych konsultacji w sprawie działań w dziedzinie polityki handlowej, które mogą wpływać na konkurencyjną pozycję rynkową tradycyjnych produktów rolnych, w tym bananów, rumu, ryżu i cukru.

UE importuje z regionu CARIFORUM szereg produktów, np.:

• banany
• owoce tropikalne
• cukier
• rum
• orzechy i przyprawy
• ziarna kakaowe
• ryż.

Wszystkie produkty rolne z regionu CARIFORUM korzystają z bezcłowego i bezkontyngentowego dostępu do rynku WE. W celu ochrony lokalnych producentów wiele produktów rolnych z tego regionu jest bezterminowo wyłączonych z liberalizacji w ramach UPG, podczas gdy dla innych towarów o znaczeniu strategicznym ten okres wyłączenia wynosi 25 lat.

Na końcu umowy zawarto deklaracje dotyczące produktów rolnych, w tym wspólną deklarację w sprawie bananów, które uwzględniają znaczenie tego sektora dla kilku krajów CARIFORUM i określają środki chroniące ten sektor przed potencjalnymi zagrożeniami.

Dodatkowe informacje

Umowa o partnerstwie gospodarczym

Afryka Zachodnia

Do regionu umowy o partnerstwie gospodarczym z Afryką Zachodnią przynależy 16 krajów:

W okresie od 2014 do 2018 r. wszystkie państwa członkowskie oprócz Nigerii podpisały przejściową umowę o partnerstwie gospodarczym. UE jest największym partnerem handlowym Afryki Zachodniej i stanowi też główny rynek eksportowy dla przetworzonych produktów rybołówstwa i produktów rolnych z tego regionu.

Główne towary importowe z Afryki Zachodniej do UE to:

• ziarna kakaowe
• miazga kakaowa i proszek kakaowy
• owoce tropikalne
• orzechy
• przyprawy.

Wśród produktów rolnych eksportowanych przez UE do tego regionu można wymienić:

• pszenicę
• żywność dla niemowląt, kaszki i kleiki
• mleko w proszku i serwatkę
• produkty drobiowe.

Dodatkowe informacje

Wymiana handlowa między UE a krajami Afryki Zachodniej

Umowa o partnerstwie gospodarczym

Afryka Środkowa

Do regionu umowy o partnerstwie gospodarczym z Afryką Środkową przynależy osiem krajów. Są to:

W 2009 r. UE i Kamerun podpisały przejściową umowę o partnerstwie gospodarczym. Ta przejściowa umowa o partnerstwie gospodarczym, którą zawarto tylko z Kamerunem, jest rozwiązaniem tymczasowym. Trwają negocjacje w sprawie zastąpienia jej pełną wersją umowy o partnerstwie gospodarczym obejmującą cały region Afryki Środkowej.

W przejściowej umowie o partnerstwie gospodarczym rolnictwo i bezpieczeństwo żywnościowe wskazano jako priorytety dla budowania potencjału produkcyjnego i modernizacji sektorów. Celem umowy jest między innymi zwiększenie ilości oraz jakości towarów i usług dostarczanych przez rolnictwo i rybołówstwo. Umowa przejściowa nakłada również ograniczenia na wprowadzanie nowych dopłat eksportowych do produktów rolnych.

Główne towary importowane z Afryki Środkowej do UE to:

• drewno
• kakao
• owoce tropikalne.

Natomiast UE eksportuje do tego regionu szereg produktów, w tym:

• słód
• mleko w proszku
• zboża.

Dodatkowe informacje

Przejściowa umowa o partnerstwie (ratyfikowana wyłącznie przez Kamerun)

Wymiana handlowa między UE a krajami Afryki Środkowej

Afryka Wschodnia i Południowa

Do regionu Afryki Wschodniej i Południowej przynależy 11 krajów:

Przejściowa umowa o partnerstwie gospodarczym została podpisana przez Komory, Madagaskar, Mauritius, Seszele oraz Zimbabwe. Wciąż trwają negocjacje, których celem jest zawarcie bardziej kompleksowej umowy sprzyjającego integracji.

Przejściowa umowa o partnerstwie gospodarczym zawiera odrębny rozdział dotyczący rolnictwa, w którym określono wspólne cele obejmujące promowanie zrównoważonego rozwoju i wydajności, rozwój przemysłu rolnego i handlu oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego, jednakże nie obejmuje on kwestii dostępu do rynku, takich jak cła i zabezpieczenia. Kwestie te ujęto w części „Handel towarami”.

Umowa obejmuje również złagodzone reguły pochodzenia w odniesieniu do szeregu produktów rolnych uznanych przez region Afryki Wschodniej i Południowej za odgrywające istotną rolę w handlu z UE. Reguły pochodzenia, które znajdą się w końcowej umowie o partnerstwie gospodarczym, wymagają dalszych negocjacji.

Region Afryki Wschodniej i Południowej importuje z UE różnorodne produkty rolno-spożywcze:

• pszenicę
• karmę dla zwierząt domowych
• makaron, ciasta, ciastka i chleb
• żywność dla niemowląt
• słód.

Region ten również dostarcza do UE szereg innych ważnych towarów, takich jak:

• kawa
• herbata
• kwiaty cięte
• gumy, żywice i ekstrakty roślinne
• nasiona oleiste.

Dodatkowe informacje

Wymiana handlowa między UE a krajami Afryki Wschodniej i Południowej

Przejściowa umowa o partnerstwie

Wspólnota Wschodnioafrykańska

Wspólnota Wschodnioafrykańska (EAC) to unia celna obejmująca pięć krajów:

Negocjacje w sprawie umowy o partnerstwie gospodarczym pomiędzy UE a EAC zakończyły się pomyślnie w październiku 2014 r., choć ostateczna umowa nie została jeszcze podpisana przez wszystkie kraje. UPG zawiera rozdział dotyczący rolnictwa, którego celem jest promowanie zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów rolnych, ograniczanie ubóstwa oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego w krajach EAC. W rozdziale tym również zagwarantowano, że UE nie zastosuje dotacji eksportowych, nawet w sytuacji kryzysu rynkowego.

Większość towarów eksportowanych ze Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej do UE stanowią produkty rolne. Do głównych produktów rolnych należą:

• kawa
• kwiaty cięte
• herbata
• wyroby tytoniowe
• ryby
• warzywa.

Z kolei UE eksportuje do Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej:

• pszenicę
• przetwory spożywcze
• wódki, likiery i wermut.

Dodatkowe informacje 

Wymiana handlowa między UE a krajami Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej

Południowoafrykańska Wspólnota Rozwoju

W czerwcu 2016 r. UE podpisała umowę o partnerstwie gospodarczym z członkami Południowoafrykańskiej Wspólnoty Rozwoju (SADC), którymi są:

Angola ma możliwość przystąpienia do umowy w przyszłości.

W 2018 r. wartość produktów rolnych importowanych przez UE z tego regionu wyniosła ponad 3 miliardy euro, podczas gdy wartość eksportowanych przez UE produktów rolnych wyniosła 2,5 miliarda euro.

UPG reguluje import szerokiego wachlarza produktów rolnych z regionu Afryki Południowej, w tym:

• wołowiny z Botswany
• ryb z Namibii
• cukru z Eswatini
• owoców i wina z Republiki Południowej Afryki.

UE eksportuje również szereg produktów rolnych do tego regionu, np.:

• alkohole
• produkty drobiowe
• oleje roślinne
• pszenicę i inne zboża.

Dodatkowe informacje

Wymiana handlowa między UE a krajami Południowoafrykańskiej Wspólnoty Rozwoju

Region Pacyfiku

Grupa AKP obejmuje 14 krajów w regionie Pacyfiku, które negocjują umowę jako jeden region, i są to: Wyspy Cooka, Mikronezja, Fidżi, Kiribati, Wyspy Marshalla, Nauru, Niue, Palau, Papua-Nowa Gwinea, Samoa, Wyspy Salomona, Tonga, Tuvalu i Vanuatu. W 2009 r. przejściową umowę o partnerstwie gospodarczym podpisały Fidżi oraz Papua-Nowa Gwinea.

Ta przejściowa umowa o partnerstwie gospodarczym określa zobowiązania UE w zakresie wycofywania dotacji eksportowych w odniesieniu do szeregu produktów rolnych. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo żywnościowe, strony potwierdziły, że usunięcie barier w handlu może stanowić wyzwanie dla producentów w sektorach rolnym i żywnościowym w krajach Pacyfiku. Dlatego uzgodniono, że z wyzwaniami tymi należy się mierzyć wspólnie.

Nadal trwają negocjacje w celu osiągnięcia jednolitego porozumienia ze wszystkimi krajami AKP w regionie Pacyfiku.

Na początku 2012 r. Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich przedstawiła zaktualizowany raport dotyczący rolnictwa, obejmujący oznaczenia geograficzne. Nadal trwają negocjacje nad nierozstrzygniętymi kwestiami, takimi jak globalne zaopatrzenie w ryby i oznaczenia geograficzne produktów rolnych.

Wśród produktów eksportowanych przez UE do krajów regionu Pacyfiku znajdują się:

• przetwory z warzyw, owoców i orzechów
• przetwory mięsne
• czekolada i wyroby cukiernicze
• wino, wermut i cydr
• oliwa z oliwek.

Region Pacyfiku dostarcza na rynek UE rozliczne produkty rolne:

• olej palmowy i olej z ziaren palmowych
• kawę
• herbatę
• cukier
• owoce tropikalne.

Dodatkowe informacje

Wymiana handlowa między UE a krajami Pacyfiku

Przejściowa umowa o partnerstwie