Χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού

Επισκόπηση

Οι χώρες ΑΚΕ είναι μια ομάδα 79 κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού με τα οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση διατηρεί προνομιακές σχέσεις.

Οι ισχύουσες εμπορικές ρυθμίσεις βασίζονται σε συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ). Οι ΣΟΕΣ συνδέουν την ΕΕ με τις χώρες ΑΚΕ στο πλαίσιο επτά περιφερειακών ομάδων:

Το εμπόριο της ΕΕ με τις χώρες ΑΚΕ έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον από 50 % την τελευταία δεκαετία. Η ΕΕ, ως κύριος προορισμός των γεωργικών προϊόντων και των μεταποιημένων εμπορευμάτων από τις χώρες ΑΚΕ, αποτελεί τον κύριο εμπορικό εταίρο τους όσον αφορά τόσο τις εξαγωγές όσο και τις εισαγωγές.

Το εμπόριο με την περιοχή των χωρών ΑΚΕ παρέχει στους καταναλωτές της ΕΕ πληθώρα τροπικών προϊόντων, προϊόντων εκτός εποχής και αγαθών σε ανταγωνιστικές τιμές, μεταξύ των οποίων το κακάο, ο καφές και το τσάι, τα τροπικά φρούτα και τα μπαχαρικά. Οι κύριες κατηγορίες εξαγωγών αφορούν τελικά προϊόντα, όπως, μεταξύ άλλων, τα σιτηρά, τα οινοπνευματώδη ποτά και τα ηδύποτα, καθώς και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

CARIFORUM

Η περιοχή CARIFORUM αποτελείται από 15 χώρες: Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Μπαχάμες, Μπαρμπάντος, Μπελίζε, Ντομίνικα, Δομινικανή Δημοκρατία, Γρενάδα, Γουιάνα, Αϊτή, Τζαμάικα, Αγία Λουκία, Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, Άγιος Χριστόφορος και Νέβις, Σουρινάμ, Τρινιδάδ και Τομπάγκο.

Η ΣΟΕΣ με τα κράτη CARIFORUM αποτελεί την πρώτη πλήρη περιφερειακή ΣΟΕΣ μεταξύ της ΕΕ και μιας ομάδας χωρών ΑΚΕ.

Το κεφάλαιο για τη γεωργία καθορίζει προτεραιότητες συνεργασίας, όπως:

• η ανάπτυξη των δυνατοτήτων της εξαγωγικής αγοράς
• η τήρηση των προδιαγραφών ποιότητας
• η προώθηση των ιδιωτικών επενδύσεων στην παραγωγή
• η αντιμετώπιση του ζητήματος της επισιτιστικής ασφάλειας.

Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας, η ΕΕ δεσμεύτηκε να αναλάβει προκαταρκτικές διαβουλεύσεις για τις εξελίξεις της εμπορικής πολιτικής που ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στις ανταγωνιστικές θέσεις των παραδοσιακών γεωργικών προϊόντων, μεταξύ των οποίων είναι οι μπανάνες, το ρούμι, το ρύζι και η ζάχαρη.

Η ΕΕ εισάγει διάφορα προϊόντα από την περιοχή CARIFORUM, όπως:

• μπανάνες
• τροπικά φρούτα
• ζάχαρη
• ρούμι
• καρποί με κέλυφος και μπαχαρικά
• κόκκοι κακάο
• ρύζι.

Όλα τα γεωργικά προϊόντα της περιοχής CARIFORUM επωφελούνται από την αδασμολόγητη και χωρίς ποσοστώσεις πρόσβαση στην αγορά της ΕΚ. Για την προστασία των τοπικών παραγωγών, ορισμένα γεωργικά προϊόντα της περιοχής CARIFORUM εξαιρούνται επ’ αόριστον από την ελευθέρωση στο πλαίσιο της ΣΟΕΣ, ενώ άλλα ευαίσθητα εμπορεύματα εξαιρούνται για διάστημα έως 25 ετών.

Οι δηλώσεις σχετικά με τα γεωργικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένης της κοινής δήλωσης για τις μπανάνες, που αναγνωρίζει τη σημασία του τομέα για πολλές χώρες CARIFORUM και καθορίζει μέτρα για τη στήριξη του κλάδου έναντι δυνητικών προκλήσεων, περιλαμβάνονται στο τέλος της συμφωνίας.

Σχετικές πληροφορίες

Συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης

Δυτική Αφρική

Η περιοχή της ΣΟΕΣ Δυτικής Αφρικής αποτελείται από 16 χώρες:

Το διάστημα μεταξύ 2014 και 2018, όλες οι χώρες μέλη, με εξαίρεση τη Νιγηρία, υπέγραψαν ενδιάμεση συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης. Η ΕΕ αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Δυτικής Αφρικής και την κύρια εξαγωγική αγορά μεταποιημένων προϊόντων που προέρχονται από την αλιεία και τις γεωργικές επιχειρήσεις της περιοχής.

Μεταξύ των κυριότερων εισαγωγών στην ΕΕ από τη Δυτική Αφρική περιλαμβάνονται τα εξής προϊόντα:

• κόκκοι κακάο
• πάστα και σκόνη κακάου
• τροπικά φρούτα
• καρποί με κέλυφος
• μπαχαρικά.

Τα γεωργικά προϊόντα που η ΕΕ εξάγει στην περιοχή περιλαμβάνουν τα εξής:

• σιτάρι
• παιδικές τροφές και άλλα σιτηρά
• γάλα σε σκόνη και ορό γάλακτος
• προϊόντα πουλερικών.

Σχετικές πληροφορίες

Εμπόριο ΕΕ-Δυτικής Αφρικής

Συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης

Κεντρική Αφρική

Η περιοχή της ΣΟΕΣ Κεντρικής Αφρικής αποτελείται από οκτώ χώρες:

Το 2009, η ΕΕ και το Καμερούν υπέγραψαν ενδιάμεση συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης. Η ενδιάμεση αυτή ΣΟΕΣ, που αφορά μόνο το Καμερούν, αποτελεί προσωρινή λύση, ενώ συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για την αντικατάστασή της με μια πλήρη ΣΟΕΣ που θα καλύπτει ολόκληρη την περιοχή της Κεντρικής Αφρικής.

Το κείμενο της ενδιάμεσης ΣΟΕΣ αναγνωρίζει τη γεωργία και την ασφάλεια των τροφίμων ως τομείς προτεραιότητας για την ανάπτυξη ικανοτήτων και τον εκσυγχρονισμό, και στοχεύει στην αύξηση τόσο της ποσότητας όσο και της ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών που δημιουργεί η γεωργία και η αλιεία. Η ενδιάμεση συμφωνία θέτει επίσης περιορισμούς στην εισαγωγή νέων εξαγωγικών επιδοτήσεων για γεωργικά προϊόντα.

Μεταξύ των κυριότερων γεωργικών εξαγωγών από την περιοχή της Κεντρικής Αφρικής στην ΕΕ συγκαταλέγονται τα εξής προϊόντα:

• ξυλεία
• κακάο
• τροπικά φρούτα.

Με τη σειρά της, η ΕΕ εξάγει διάφορα προϊόντα στην περιοχή, μεταξύ των οποίων:

• βύνη
• γάλα σε σκόνη
• σιτηρά.

Σχετικές πληροφορίες

Ενδιάμεση συμφωνία εταιρικής σχέσης (επικυρωμένη μόνο από το Καμερούν)

Εμπόριο ΕΕ-Κεντρικής Αφρικής

Ανατολική και Μεσημβρινή Αφρική

Η περιοχή Ανατολικής και Μεσημβρινής Αφρικής (ΑΜΑ) αποτελείται από 11 χώρες:

Ενδιάμεση ΣΟΕΣ έχει υπογραφεί από τις Κομόρες, τη Μαδαγασκάρη, τον Μαυρίκιο, τις Σεϋχέλλες και τη Ζιμπάμπουε. Οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη μιας πιο ολοκληρωμένης και περιεκτικής συμφωνίας βρίσκονται σε εξέλιξη.

Η ενδιάμεση ΣΟΕΣ περιλαμβάνει ένα αυτοτελές κεφάλαιο για τη γεωργία, στο οποίο καθορίζονται οι κοινοί στόχοι σχετικά με την προώθηση της βιωσιμότητας και της παραγωγικότητας, την ανάπτυξη της γεωργικής βιομηχανίας και του εμπορίου και τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας. Ωστόσο, το κεφάλαιο αυτό δεν καλύπτει ζητήματα πρόσβασης στην αγορά, όπως οι δασμοί και οι διασφαλίσεις, τα οποία περιλαμβάνονται στο τμήμα «Εμπορευματικές συναλλαγές».

Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης ελαστικότερους κανόνες καταγωγής για ορισμένα γεωργικά προϊόντα που χαρακτηρίστηκαν από την περιοχή της ΑΜΑ ως σημαντικά για τις εμπορικές τους συναλλαγές με την ΕΕ. Οι κανόνες καταγωγής που θα χρησιμοποιηθούν στην τελική ΣΟΕΣ δεν έχουν ακόμη αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης.

Η περιοχή της Ανατολικής και Μεσημβρινής Αφρικής εισάγει διάφορα γεωργικά προϊόντα διατροφής από την ΕΕ, όπως:

• σιτάρι
• ζωοτροφές για ζώα συντροφιάς
• ζυμαρικά, προϊόντα ζαχαροπλαστικής, μπισκοτοποιίας και αρτοποιίας
• παιδικές τροφές
• βύνη.

Η περιοχή εφοδιάζει επίσης την ΕΕ με ορισμένα σημαντικά προϊόντα, όπως:

• καφές
• τσάι
• κομμένα άνθη
• γόμες, ρητίνες και εκχυλίσματα φυτών
• ελαιούχοι σπόροι.

Σχετικές πληροφορίες

Εμπόριο ΕΕ-ΑΜΑ

Ενδιάμεση συμφωνία εταιρικής σχέσης

Κοινότητα Ανατολικής Αφρικής

Η Κοινότητα Ανατολικής Αφρικής (ΚΑΑ) είναι μια τελωνειακή ένωση πέντε χωρών:

Οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη ΣΟΕΣ μεταξύ της ΕΕ και της ΚΑΑ ολοκληρώθηκαν επιτυχώς τον Οκτώβριο του 2014, αλλά η τελική συμφωνία δεν έχει ακόμη υπογραφεί από όλες τις χώρες. Η ΣΟΕΣ περιλαμβάνει ένα κεφάλαιο για τη γεωργία, το οποίο έχει ως στόχο την προώθηση της βιώσιμης γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης, τη μείωση της φτώχειας και την επισιτιστική ασφάλεια στην ΚΑΑ. Στο κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνεται επίσης η εγγύηση ότι η ΕΕ δεν θα εφαρμόζει εξαγωγικές επιδοτήσεις, ακόμη και σε περιόδους κρίσης της αγοράς.

Τα γεωργικά προϊόντα αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της Κοινότητας Ανατολικής Αφρικής στην ΕΕ. Μεταξύ των κυριότερων γεωργικών προϊόντων περιλαμβάνονται τα εξής:

• καφές
• κομμένα άνθη
• τσάι
• καπνός
• ψάρια
• λαχανικά.

Η ΕΕ, με τη σειρά της, εξάγει διάφορα γεωργικά προϊόντα στην Κοινότητα Ανατολικής Αφρικής, όπως:

• σιτάρι
• παρασκευάσματα διατροφής
• οινοπνευματώδη ποτά, ηδύποτα και βερμούτ.

Σχετικές πληροφορίες 

Εμπόριο ΕΕ-ΚΑΑ

Κοινότητα για την Ανάπτυξη της Μεσημβρινής Αφρικής

Τον Ιούνιο του 2016, η ΕΕ υπέγραψε συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ) με μέλη της ομάδας ΣΟΕΣ της Κοινότητας για την Ανάπτυξη της Μεσημβρινής Αφρικής (ΚΑΜΑ), και συγκεκριμένα τις εξής χώρες:

Η Ανγκόλα έχει τη δυνατότητα να προσχωρήσει στη συμφωνία στο μέλλον.

Το 2018, η ΕΕ εισήγαγε γεωργικά προϊόντα αξίας άνω των 3 δισ. ευρώ από την περιοχή, ενώ οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων ανήλθαν σε 2,5 δισ. ευρώ.

Η ΣΟΕΣ καλύπτει ευρύ φάσμα εισαγωγών γεωργικών προϊόντων από την περιοχή της Μεσημβρινής Αφρικής, για παράδειγμα:

• βόειο κρέας από τη Μποτσουάνα
• ψάρια από τη Ναμίμπια
• ζάχαρη από το Εσουατίνι
• φρούτα και κρασί από τη Νότια Αφρική.

Η ΕΕ εξάγει επίσης διάφορα γεωργικά προϊόντα στην περιοχή, όπως:

• οινοπνευματώδη ποτά
• προϊόντα πουλερικών
• φυτικά έλαια
• σιτάρι και άλλα σιτηρά.

Σχετικές πληροφορίες

Εμπόριο ΕΕ-ΚΑΜΑ

Περιοχή Ειρηνικού

Οι 14 αυτές χώρες ΑΚΕ του Ειρηνικού πραγματοποιούν διαπραγματεύσεις ως ενιαία περιφερειακή οντότητα: Νήσοι Κουκ, Μικρονησία, Φίτζι, Κιριμπάτι, Νήσοι Μάρσαλ, Ναουρού, Νιούε, Παλάου, Παπουασία-Νέα Γουινέα, Σαμόα, Νήσοι Σολομώντος, Τόνγκα, Τουβαλού και Βανουάτου. Το 2009, μια ενδιάμεση ΣΟΕΣ υπεγράφη από τα Φίτζι και την Παπουασία-Νέα Γουινέα.

Η ενδιάμεση ΣΟΕΣ καθορίζει τη δέσμευση της ΕΕ για σταδιακή κατάργηση των εξαγωγικών επιδοτήσεων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα. Όσον αφορά την επισιτιστική ασφάλεια, αναγνωρίζεται ότι η άρση των εμπορικών φραγμών ενδέχεται να δημιουργεί προκλήσεις για τους παραγωγούς στους τομείς της γεωργίας και των τροφίμων των κρατών του Ειρηνικού, και συμφωνείται ότι απαιτείται συνεργασία για τον μετριασμό των προκλήσεων αυτών.

Οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη ενιαίας συμφωνίας με όλες τις χώρες ΑΚΕ του Ειρηνικού βρίσκονται σε εξέλιξη.

Στις αρχές του 2012, η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρουσίασε ένα επικαιροποιημένο κείμενο για τη γεωργία, που περιλάμβανε μεταξύ άλλων τις γεωγραφικές ενδείξεις, και παράλληλα συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις σχετικά με εκκρεμή ζητήματα, όπως η προμήθεια ψαριών σε παγκόσμιο επίπεδο και οι γεωγραφικές ενδείξεις για γεωργικά προϊόντα.

Οι εξαγωγές από την ΕΕ στην περιοχή Ειρηνικού περιλαμβάνουν τα εξής προϊόντα:

• παρασκευάσματα λαχανικών, φρούτων και ξηρών καρπών
• παρασκευάσματα κρέατος
• σοκολάτα και προϊόντα ζαχαροπλαστικής
• κρασί, βερμούτ και μηλίτης
• ελαιόλαδο.

Η περιοχή Ειρηνικού εφοδιάζει την αγορά της ΕΕ με διάφορα γεωργικά προϊόντα, όπως:

• φοινικέλαιο και φοινικοπυρηνέλαιο
• καφές
• τσάι
• ζάχαρη
• τροπικά φρούτα.

Σχετικές πληροφορίες

Εμπόριο ΕΕ-Ειρηνικού

Ενδιάμεση συμφωνία εταιρικής σχέσης