De basisinkomenssteun voor duurzaamheid in het kort
Het mechanisme voor de basisinkomenssteun voor duurzaamheid (BISS) in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) voor de programmeringsperiode 2023-2027 vervangt twee regelingen die in Verordening (EU) nr. 1307/2013 waren vastgesteld: de basisbetalingsregeling (BBR) en de regeling inzake een enkele areaalbetaling (REAB).
Het BISS-mechanisme:
-
is een interventietype dat alle EU-landen hebben moeten invoeren,
-
bestaat uit een jaarlijkse areaalgebonden ontkoppelde betaling voor alle subsidiabele hectaren,
-
omvat een betaling voor elke door een landbouwer aangegeven subsidiabele hectare.
Alle landbouwers in de EU hebben toegang tot de BISS.
GLB 2023-2027
De EU-landen voeren het GLB 2023-2027 uit door middel van een strategisch GLB-plan, dat op nationaal niveau is opgesteld. Elke EU-lidstaat stelt ten aanzien van de belangrijkste beleidsdoelstellingen streefcijfers vast en werkt, om die te halen, “interventies” (actietypen) uit op basis van een door de EU aangeboden menu.
De strategische GLB-plannen maken de sector veerkrachtiger. Aan actieve landbouwers wordt immers steun verleend in de vorm van rechtstreekse betalingen. Zo wordt bijgedragen aan een leefbaar landbouwinkomen. De basisinkomenssteun voor duurzaamheid is een jaarlijkse areaalgebonden ontkoppelde betaling die uitsluitend uit de EU-begroting wordt gefinancierd. Deze steun blijft het belangrijkste GLB-instrument om het inkomen van landbouwers in de EU te ondersteunen.
Het nieuwe stelsel voor inkomenssteun in het kader van het GLB 2023-2027 bevat maatregelen om de financiële steun voor boeren en werknemers in de EU eerlijker te verdelen.
Ontkoppeling, milieu en dierenwelzijn
Aangezien het BISS-mechanisme losgekoppeld is van de productie, houden de betalingen geen verband met de werkelijke productie op het betrokken areaal. De inkomenssteun werd geleidelijk ontkoppeld in het kader van opeenvolgende hervormingen die onder meer tot doel hadden de band te verbreken tussen de steun aan de landbouwers en de soort (en hoeveelheid) producten die zij voortbrengen. De ontkoppeling heeft de landbouwsector van de EU marktgerichter gemaakt. De landbouwers kregen immers de vrijheid om te produceren op basis van de marktvraag. Tegelijk werd de toekenning van de volledige inkomenssteun steeds meer afhankelijk gemaakt van de naleving van een aantal specifieke vereisten, vooral op het gebied van milieu en dierenwelzijn.
Betalingen van de basisinkomenssteun voor duurzaamheid
In de regel wordt de BISS betaald als een uniform bedrag per subsidiabele hectare die door een actieve landbouwer is aangegeven. EU-landen die in het kader van hun vroegere basisbetalingsregeling steun hebben toegekend op basis van betalingsrechten, kunnen echter besluiten om die rechten te blijven gebruiken voor de toekenning van de BISS.
In een systeem op basis van betalingsrechten worden betalingen alleen toegekend voor subsidiabele hectaren waarvoor een betalingsrecht is geactiveerd. Het bedrag van de betaling wordt gebaseerd op de waarde van dat betalingsrecht.
De BISS-betalingen kunnen worden gedifferentieerd naar groepen gebieden met vergelijkbare sociaal-economische of agronomische kenmerken. In EU-landen die gebruikmaken van betalingsrechten, kan ook het bedrag per hectare blijven verschillen naargelang van de waarde van de betalingsrechten, voor zover daarbij de regels inzake interne convergentie in acht worden genomen.
Doelstellingen van de basisinkomenssteun voor duurzaamheid
Gemiddeld is het Europese landbouwinkomen nog steeds aanzienlijk lager dan dat van de rest van de economie en is het zeer variabel. In de EU-27 bedroeg het bruto-inkomen van landbouwers in 2020 gemiddeld 53% van het gemiddelde loon in de EU. In de periode 2023-2027 vormt ontkoppelde inkomenssteun een essentieel onderdeel van het GLB-beleid. Het is dan ook de bedoeling dat bijna 78% van de inkomenssteun (in de vorm van rechtstreekse betalingen) wordt betaald in de vorm van een ontkoppelde betaling.
Basisinkomenssteun fungeert als vangnet aangezien alle actieve landbouwers hierdoor een minimaal landbouwinkomen krijgen. Deze steun draagt bij tot de doelstelling van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) om de landbouwbevolking een redelijke levensstandaard te garanderen. Basisinkomenssteun speelt dan ook een sleutelrol bij het waarborgen van de voedselzekerheid in Europa.
Daarnaast is het billijker, doeltreffender en efficiënter maken van de rechtstreekse betalingen een van de belangrijkste prioriteiten van het GLB 2023-2027.
Het GLB helpt plattelandsgemeenschappen en bevordert de onmisbare rol van de land- en bosbouw voor de samenleving als geheel.
Het gemeenschappelijk landbouwbeleid moet ook de klimaatverandering aanpakken, de natuurlijke hulpbronnen beschermen en de biodiversiteit in de EU vergroten.
Land- en bosbouw kunnen duurzame economische voordelen opleveren voor boeren, bosbeheerders en de EU als geheel.
Andere vormen van inkomenssteun
Voor landbouwers is het in aanmerking komen voor het BISS-mechanisme een voorwaarde om steun te kunnen ontvangen in het kader van de volgende regelingen voor rechtstreekse betalingen:
In het geval van compensaties voor extra kosten of gederfde inkomsten hoeft een landbouwer niet voor de BISS in aanmerking te komen om aan ecoregelingen te kunnen deelnemen (artikel 31, lid 7). De begunstigde moet wel een echte landbouwer zijn en het areaal moet in aanmerking komen voor rechtstreekse betalingen.
