De aanvullende herverdelende inkomenssteun voor duurzaamheid in het kort
De aanvullende herverdelende inkomenssteun voor duurzaamheid (CRISS) vervangt de herverdelingsbetalingsregeling die in de periode 2014-2022 actief was.
De CRISS is een instrument van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) dat voor meer billijkheid zorgt. De inkomenssteun wordt hiermee namelijk herverdeeld van grotere naar kleinere of middelgrote landbouwbedrijven.
Een eerlijkere verdeling is een van de hoofddoelstellingen van het GLB 2023-2027. Op EU-niveau neemt het inkomen per arbeidsjaareenheid (AJE) gemiddeld toe met de fysieke omvang van het landbouwbedrijf. Dit fenomeen is in de eerste plaats het gevolg van schaalvoordelen: hoe groter het landbouwbedrijf, hoe lager de kosten per eenheid en hoe hoger doorgaans het inkomen per werkende.
Doelstellingen van de aanvullende herverdelende inkomenssteun voor duurzaamheid
Het belangrijkste doel van deze betalingen is het bevorderen van een evenwichtigere verdeling van de inkomenssteun naar kleine en middelgrote landbouwbedrijven.
De EU-landen moeten minstens 10% van de aangepaste enveloppe voor rechtstreekse betalingen toewijzen aan deze specifieke vorm van steun. Zij hebben echter de mogelijkheid om van deze verplichte vereiste af te wijken (door bijvoorbeeld minder aan de CRISS toe te wijzen dan dat vereiste minimumpercentage of door helemaal geen CRISS toe te passen), maar dat kan alleen als zij kunnen aantonen dat andere instrumenten van het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF) voldoende in de herverdelingsbehoeften voorzien.
Het GLB helpt plattelandsgemeenschappen en bevordert de onmisbare rol van de land- en bosbouw voor de samenleving als geheel.
Het gemeenschappelijk landbouwbeleid moet ook de klimaatverandering aanpakken, de natuurlijke hulpbronnen beschermen en de biodiversiteit in de EU vergroten.
Land- en bosbouw kunnen duurzame economische voordelen opleveren voor boeren, bosbeheerders en de EU als geheel.
De CRISS in de praktijk
De CRISS is:
-
een jaarlijkse ontkoppelde betaling per subsidiabele hectare (“de eerste hectaren”) aan landbouwers die recht hebben op een betaling in het kader van de basisinkomenssteun voor duurzaamheid.
De EU-landen beschikken, binnen de grenzen van het GLB-rechtskader, over heel wat flexibiliteit om het CRISS-concept af te stemmen op hun herverdelingsbehoeften en op de structuur van hun landbouwbedrijven. Zij kunnen bijvoorbeeld:
-
een maximumdrempel vaststellen,
-
werken met verschillende reeksen hectaren,
-
per reeks hectaren verschillende eenheidsbedragen vaststellen,
-
de steun differentiëren naar gebiedsgroepen (de groepen gebieden waarmee in het kader van de basisinkomenssteun wordt gewerkt),
-
grotere bedrijven waarvan de fysieke omvang een bepaalde grens overschrijdt, van de CRISS uitsluiten.
De CRISS is een extra betaling voor de eerste hectaren aan landbouwers die recht hebben op basisinkomenssteun voor duurzaamheid. Om deze aanvullende steun doelgerichter te maken kunnen de EU-landen, mede gelet op de verschillen in de structuren van de landbouwbedrijven in de EU:
-
aanvullende steun verlenen voor verschillende reeksen hectaren, en/of
-
de hoogte van de betalingen differentiëren naar regio of naar de groepen gebieden waarmee wordt gewerkt in het kader van de basisinkomenssteun voor duurzaamheid.
Als belangrijke nieuwigheid van het GLB 2023-2027 moeten de EU-landen ten minste 10% van hun aangepaste financiële toewijzing voor rechtstreekse betalingen (na overdrachten tussen de fondsen) aan de aanvullende herverdelende inkomenssteun voor duurzaamheid besteden om de betalingen aan kleinere en middelgrote landbouwbedrijven te verhogen. Een afwijking van deze regel kan worden gevraagd als de EU-lidstaten aantonen dat de herverdelingsbehoeften voldoende worden aangepakt via andere instrumenten en interventies die uit het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF) worden gefinancierd, zoals:
-
interne convergentie, of
-
de plafonnering en degressiviteit (geleidelijke verlaging) van de betalingen.
Rechtsgrondslag
De aanvullende herverdelende inkomenssteun voor duurzaamheid, die is vastgesteld bij Verordening (EU) 2021/2115 (titel II, hoofdstuk 2, artikel 29), vervangt de herverdelingsbetaling in het kader van Verordening (EU) nr. 1307/2013.
