Συμπληρωματική αναδιανεμητική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα

Η συμπληρωματική αναδιανεμητική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα (CRISS) αντικαθιστά το καθεστώς αναδιανεμητικής ενίσχυσης που ήταν ενεργό κατά την περίοδο 2014-22.  

Η CRISS είναι ένα από τα εργαλεία της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) για τη διασφάλιση δίκαιης μεταχείρισης μέσω της ανακατανομής της εισοδηματικής στήριξης από μεγαλύτερες σε μικρότερες ή μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις. 

Η δικαιότερη κατανομή είναι ένας από τους βασικούς στόχους της ΚΓΠ 2023-27. Σε επίπεδο ΕΕ, το εισόδημα ανά μονάδα ετήσιας εργασίας (ΜΕΕ) αυξάνεται, κατά μέσο όρο, με το φυσικό μέγεθος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Το φαινόμενο αυτό αντανακλά πρωτίστως τις οικονομίες κλίμακας: όσο μεγαλύτερη είναι η εκμετάλλευση, τόσο χαμηλότερο είναι το μοναδιαίο κόστος και συνήθως τόσο υψηλότερο είναι το εισόδημα ανά εργαζόμενο.  

Κύριος στόχος των ενισχύσεων CRISS είναι η προώθηση μιας πιο ισορροπημένης κατανομής της εισοδηματικής στήριξης στις μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να διαθέσουν τουλάχιστον το 10 % του προσαρμοσμένου κονδυλίου άμεσων ενισχύσεων στη συγκεκριμένη παρέμβαση. Ωστόσο, έχουν τη δυνατότητα να παρεκκλίνουν από αυτή την υποχρεωτική απαίτηση (για παράδειγμα, να διαθέσουν λιγότερο από το ελάχιστο απαιτούμενο ποσοστό του κονδυλίου άμεσων ενισχύσεων στην CRISS ή να μην εφαρμόσουν καθόλου την CRISS), εάν και μόνον εάν μπορούν να αποδείξουν ότι οι ανάγκες αναδιανομής αντιμετωπίζονται επαρκώς με άλλα εργαλεία του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ).

Η CRISS είναι:

• ετήσια αποσυνδεδεμένη ενίσχυση ανά επιλέξιμο εκτάριο («τα πρώτα εκτάρια») σε γεωργούς που δικαιούνται ενίσχυση στο πλαίσιο της βασικής εισοδηματικής στήριξης για τη βιωσιμότητα (BISS).

Οι χώρες της ΕΕ διαθέτουν, εντός των ορίων που καθορίζονται από το νομικό πλαίσιο της ΚΓΠ, σημαντική ευελιξία για την προσαρμογή του σχεδιασμού της CRISS στις ανάγκες ανακατανομής τους και στη δομή των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, για παράδειγμα με τους εξής τρόπους:

• καθορισμό του ανώτατου ορίου,

• εφαρμογή διαφορετικής κλίμακας εκταρίων,

• καθορισμό διαφορετικών μοναδιαίων ποσών ανά κλίμακα εκταρίων,

• διαφοροποίηση της στήριξης ανά ομάδες εδαφών που καθορίζονται στο πλαίσιο της BISS,

• αποκλεισμό από την CRISS των μεγαλύτερων εκμεταλλεύσεων των οποίων το φυσικό μέγεθος της εκμετάλλευσης υπερβαίνει ένα ορισμένο όριο.

Η CRISS αποτελεί πρόσθετη ενίσχυση για τα πρώτα εκτάρια στους γεωργούς που δικαιούνται την BISS. Για την καλύτερη στόχευση αυτής της συμπληρωματικής στήριξης και λαμβανομένων υπόψη των διαφορών στις γεωργικές δομές ανά την ΕΕ, οι χώρες της ΕΕ μπορούν :

• να παρέχουν συμπληρωματική στήριξη σε διαφορετικής κλίμακας εκτάρια και/ή

• να διαφοροποιούν το επίπεδο ενίσχυσης ανά περιφέρεια ή ανά ομάδα εδαφών που καθορίζεται στο πλαίσιο της BISS.

Ως βασική καινοτομία της ΚΓΠ της περιόδου 2023-27, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να διαθέσουν τουλάχιστον το 10 % του προσαρμοσμένου χρηματοδοτικού κονδυλίου τους για άμεσες ενισχύσεις (μετά τις μεταφορές μεταξύ ταμείων) στην CRISS για την αύξηση των ενισχύσεων που λαμβάνουν οι μικρότερες και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Παρέκκλιση από τον κανόνα αυτό μπορεί να ζητηθεί εάν τα μέλη της ΕΕ αποδείξουν ότι οι ανάγκες ανακατανομής αντιμετωπίζονται επαρκώς με άλλα μέσα και παρεμβάσεις που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), όπως:

• η ενίσχυση για μικροκαλλιεργητές (PSF),

• η συνδεδεμένη εισοδηματική στήριξη (CIS),

• η εσωτερική σύγκλιση, ή

• η επιβολή ανώτατων ορίων και η προοδευτική μείωση (σταδιακή μείωση) των ενισχύσεων.

Η συμπληρωματική αναδιανεμητική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα (CRISS) που θεσπίστηκε δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115 (τίτλος II κεφάλαιο 2, άρθρο 29) αντικαθιστά την αναδιανεμητική ενίσχυση δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ.1307/2013.