Handel in agrovoedingsproducten met uitbreidingslanden
De EU en de uitbreidingslanden (landen die willen toetreden tot de EU) hebben nauwe handelsrelaties.
De EU heeft stabilisatie- en associatieovereenkomsten (SAO’s) gesloten met de landen van de Westelijke Balkan, waardoor een vrijhandelszone tot stand werd gebracht gedurende een overgangsperiode die nu voor alle landen, behalve Kosovo, is afgelopen. Die overeenkomsten, waarbij douanerechten en niet-tarifaire beperkingen op bilaterale handel worden afgeschaft, hebben betrekking op alle goederen, met uitzondering van bepaalde landbouw- en visserijproducten, waarvoor verlaagde rechten en/of kwantitatieve concessies gelden.
De handel in agrovoedingsproducten met de regio is sinds 2008 verdubbeld. Deze expansie is vooral de landen van de Westelijke Balkan ten goede gekomen: in tien jaar tijd is de uitvoer van de regio naar de EU toegenomen met meer dan 100% terwijl voor de uitvoer van de EU naar de regio een meer bescheiden stijging van 52% is opgetekend. Over het algemeen is de EU echter een netto-exporteur van agrovoedingsproducten naar de landen van de Westelijke Balkan, behalve naar Servië.
Daarnaast kunnen de landen in hun handel met de EU nog steeds profiteren van voorkeursregelingen in het kader van de autonome handelsmaatregelen die sinds 2000 aan de Westelijke Balkan zijn toegekend. Hierdoor kunnen specifieke invoerrechten die normaal gesproken voor groenten en fruit moeten worden betaald, worden geschorst en wordt toegang verleend tot een algemeen wijncontingent nadat de bilaterale wijncontingenten waarover de landen in het kader van hun SAO’s beschikken, zijn opgebruikt.
Met Turkije heeft de EU een speciale overeenkomst gesloten over de handel in landbouwproducten die niet onder de douane-unie tussen beide partijen vallen.
Meer informatie
Landen
Albanië
De handelsbetrekkingen op landbouwgebied tussen de EU en Albanië zijn geregeld bij een SAO. Die SAO werd van kracht op 1 april 2009, maar via een interimovereenkomst is het handelselement van de overeenkomst al in werking getreden op 1 december 2006.
Door de overeenkomst is de handel grotendeels geliberaliseerd, op enkele kleine uitzonderingen voor een beperkt aantal landbouwproducten na. In het kader van de overeenkomst kunnen de Albanese landbouwproducten de EU binnenkomen zonder dat daarvoor invoerrechten hoeven te worden betaald. Uitzonderingen evenwel zijn rundvlees, suiker en wijn, waarvoor preferentiële tariefcontingenten gelden. Voor een aantal producten is de uitvoer van de EU naar Albanië niet volledig geliberaliseerd maar is een verlaging van het basistarief van Albanië van toepassing (bv. zuivel, bepaalde granen en bepaalde zaaigranen).
De EU heeft voor agrovoedingsproducten een groot handelsoverschot met Albanië, vooral wat betreft water, bereidingen voor menselijke consumptie en brood en gebak. Omgekeerd voert de EU voornamelijk planten, tomaten en bepaalde groenten in uit Albanië.
Dankzij de SAO zijn alle geografische aanduidingen van wijnen, gedistilleerde dranken en gearomatiseerde wijnen die in de overeenkomst zijn opgenomen, wederzijds beschermd.
Meer informatie
Stabilisatie- en associatieovereenkomst EU-Albanië
Bosnië en Herzegovina
De handelsbetrekkingen op landbouwgebied tussen de EU en Bosnië en Herzegovina zijn geregeld bij een SAO. Die SAO trad in werking op 1 juni 2015, maar via een interimovereenkomst wordt het handelsgerelateerde deel van de overeenkomst al sinds 1 juli 2008 toegepast. Door de overeenkomst is de handel grotendeels geliberaliseerd, op een zeer gering aantal uitzonderingen na. De SAO is asymmetrisch van aard. In het kader van de overeenkomst kunnen de landbouwproducten van Bosnië en Herzegovina de EU binnenkomen zonder dat daarvoor invoerrechten hoeven te worden betaald. Uitzonderingen evenwel zijn rundvlees, suiker en wijn, waarvoor tariefcontingenten gelden. Voor een aantal producten is de uitvoer van de EU naar Bosnië en Herzegovina niet volledig geliberaliseerd maar is een verlaging van het basistarief van Bosnië en Herzegovina van toepassing (bv. levende dieren, vlees, zuivel, vruchtensappen).
De EU heeft voor agrovoedingsproducten een groot handelsoverschot met Bosnië en Herzegovina, vooral wat betreft rundvlees, suikergoed en bereidingen voor menselijke consumptie. Omgekeerd voert de EU voornamelijk vruchten, ongelooide huiden en water in uit Bosnië en Herzegovina.
Dankzij de SAO zijn alle geografische aanduidingen die in de overeenkomst zijn opgenomen, wederzijds beschermd.
Meer informatie
Stabilisatie- en associatieovereenkomst EU-Bosnië en Herzegovina
Kosovo*
De handelsbetrekkingen op landbouwgebied tussen de EU en Kosovo zijn geregeld bij een SAO, die op 1 april 2016 in werking is getreden. Door de overeenkomst is de handel grotendeels geliberaliseerd, op enkele uitzonderingen voor een beperkt aantal landbouwproducten na. In het kader van de overeenkomst kunnen de landbouwproducten van Kosovo de EU binnenkomen zonder daarvoor invoerrechten hoeven te worden betaald. Uitzonderingen evenwel zijn rundvlees, suiker en wijn, waarvoor tariefcontingenten gelden. Voor een aantal producten is de uitvoer van de EU naar Kosovo niet volledig geliberaliseerd maar is een verlaging van het basistarief van Kosovo van toepassing (bv. zuivel, bepaalde groenten en fruit, wijn).
De EU heeft voor agrovoedingsproducten een groot handelsoverschot met Kosovo, vooral wat betreft tabak, water en bereidingen voor menselijke consumptie. Omgekeerd voert de EU voornamelijk bepaalde vruchten, water en ongelooide huiden en vellen in uit Kosovo.
Dankzij de SAO zijn alle geografische aanduidingen die in de overeenkomst zijn opgenomen, wederzijds beschermd.
* De benaming “Kosovo” laat de standpunten over de status van Kosovo onverlet, en is in overeenstemming met Resolutie 1244/1999 van de VN-Veiligheidsraad en het advies van het Internationaal Gerechtshof over de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo.
Meer informatie
Stabilisatie- en associatieovereenkomst EU-Kosovo
Montenegro
De handelsbetrekkingen op landbouwgebied tussen de EU en Montenegro zijn geregeld bij een SAO, die op 1 mei 2010 in werking is getreden. Via een interimovereenkomst is het handelsgerelateerde deel van de SAO al sinds 1 januari 2008 van kracht. Door de overeenkomst is de handel grotendeels geliberaliseerd, op slechts enkele uitzonderingen voor een beperkt aantal landbouwproducten na. In het kader van de overeenkomst kunnen de landbouwproducten van Montenegro de EU binnenkomen zonder dat daarvoor invoerrechten hoeven te worden betaald. Uitzonderingen evenwel zijn rundvlees, suiker en wijn, waarvoor preferentiële tariefcontingenten gelden. Voor een aantal producten is de uitvoer van de EU naar Montenegro niet volledig geliberaliseerd maar is een verlaging van het basistarief van Montenegro van toepassing (bv. vlees, zuivel, bepaalde groenten en fruit).
De EU heeft voor agrovoedingsproducten een groot handelsoverschot met Montenegro, vooral wat betreft vlees, zuivel en bereidingen voor menselijke consumptie. Omgekeerd voert de EU voornamelijk groenten (paddenstoelen), wijn en oliën in uit Montenegro.
Dankzij de SAO zijn alle geografische aanduidingen die in de overeenkomst zijn opgenomen, wederzijds beschermd.
Meer informatie
Stabilisatie- en associatieovereenkomst EU-Montenegro
Noord-Macedonië
De handelsbetrekkingen op landbouwgebied tussen de EU en Noord-Macedonië zijn geregeld bij een SAO. Die SAO trad in werking op 1 april 2004, maar via een interimovereenkomst wordt het handelselement van de overeenkomst al sinds 1 juni 2001 toegepast. Door de overeenkomst is de handel grotendeels geliberaliseerd, op slechts enkele uitzonderingen voor een beperkt aantal landbouwproducten na. In het kader van de overeenkomst kunnen de landbouwproducten van Noord-Macedonië de EU binnenkomen zonder dat daarvoor invoerrechten hoeven te worden betaald. Uitzonderingen evenwel zijn rundvlees, suiker en wijn, waarvoor preferentiële tariefcontingenten gelden. Voor een aantal producten is de uitvoer van de EU naar Noord-Macedonië niet volledig geliberaliseerd maar is een verlaging van het basistarief van Noord-Macedonië van toepassing (bv. vlees, zuivel, bepaalde vruchten).
De EU heeft voor agrovoedingsproducten een groot handelsoverschot met Noord-Macedonië, vooral wat betreft vlees, zuivel en levende dieren. Omgekeerd voert de EU voornamelijk fruit, groenten, wijn en tabak in uit Noord-Macedonië.
Meer informatie
Stabilisatie- en associatieovereenkomst EU-Noord-Macedonië
Servië
De handelsbetrekkingen op landbouwgebied tussen de EU en Servië zijn geregeld bij een SAO, die op 1 september 2013 in werking is getreden. Via een interimovereenkomst wordt het handelsgerelateerde deel van de SAO al sinds 1 januari 2009 toegepast door Servië en sinds 1 februari 2010 door de EU. Door de overeenkomst is de handel grotendeels geliberaliseerd, op slechts enkele uitzonderingen voor een beperkt aantal landbouwproducten na. In het kader van de overeenkomst kunnen de Servische landbouwproducten de EU binnenkomen zonder dat daarvoor invoerrechten hoeven te worden betaald. Uitzondering evenwel zijn rundvlees, suiker en wijn, waarvoor preferentiële tariefcontingenten gelden. Voor een aantal producten is de uitvoer van de EU naar Servië niet volledig geliberaliseerd maar is een verlaging van het basistarief van Servië van toepassing (bv. vlees, zuivel, bepaalde groenten en fruit).
Servië heeft voor agrovoedingsproducten een handelsoverschot met de EU, vooral wat betreft fruit, groenten, granen en suiker. Omgekeerd voert de EU voornamelijk vlees, zuivel en bereidingen voor menselijke consumptie uit naar Servië.
Dankzij de SAO zijn alle geografische aanduidingen die in de overeenkomst zijn opgenomen, wederzijds beschermd.
Meer informatie
Stabilisatie- en associatieovereenkomst EU-Servië
Turkije
In 1996 hebben de EU en Turkije een douane-unie opgericht in het kader van de associatieovereenkomst van 1963. Die douane-unie geldt echter niet voor landbouwproducten. Over de handel in landbouwproducten hebben de EU en Turkije een overeenkomst gesloten. Die overeenkomst werd in 2006 gewijzigd naar aanleiding van de uitbreiding van de EU van 2004, en in 2018 voor een wijziging van de definitie van een aan de EU toegekend contingent voor rundvlees.
De overeenkomst is asymmetrisch van aard. Turkije kan de meeste van zijn landbouwproducten in de EU invoeren zonder dat daarvoor op de waarde berekende invoerrechten hoeven te worden betaald. Voor de meest gevoelige landbouwproducten gelden evenwel contingenten. De voorkeursregelingen van de EU zijn uitsluitend van toepassing op de contingenten die in de overeenkomst zijn opgenomen.
Turkije is een belangrijke handelspartner van de EU: het is de op 9 na grootste uitvoerbestemming van agrovoedingsproducten uit de EU en de op 7 na grootste leverancier aan de EU (2019). Turkije heeft voor agrovoedingsproducten een handelsoverschot met de EU, vooral wat betreft groenten en fruit, en bereidingen daarvan. Omgekeerd voert de EU voornamelijk granen, katoen en bereidingen voor menselijke consumptie uit naar Turkije.
Meer informatie
Overeenkomst EU-Turkije betreffende de handelsregeling voor landbouwproducten
