Bawełna

Produkcja bawełny w UE

W ostatnich latach w Unii Europejskiej obszar pod uprawy bawełny na przemian rósł i się zmniejszał. W 2017 r. obejmował 325 tys. hektarów, następnie w 2020 r. wzrósł do 362 tys. hektarów, a w 2024 r. zmniejszył się do 290 tys. hektarów. W 2023 r. produkcja bawełny nieodziarnionej w UE osiągnęła 10,4 tony, czyli 4 proc. światowej produkcji.

Bawełnę uprawia się tylko w trzech krajach UE, a największymi producentami są Grecja i Hiszpania. Ta roślina ma stosunkowo niewielki udział w ogólnej produkcji rolnej UE, ale jej uprawa odgrywa kluczową rolę w lokalnej gospodarce i generuje miejsca pracy na obszarach wiejskich w konkretnych regionach Europy.

Produkcja bawełny w Hiszpanii

W Hiszpanii (głównie w regionie Andaluzji) znajduje się 20 proc. europejskich upraw bawełny, odpowiadających jednej piątej produkcji tego surowca w UE. Bawełnę uprawiano tam od czasów średniowiecza, ale najbardziej dynamiczny rozwój tego sektora upraw nastąpił w połowie XX wieku.

Produkcja bawełny w Bułgarii

Bułgaria produkuje bawełnę na powierzchni około 2 tys. hektarów.

Uprawa bawełny i przetwarzanie włókien

Najpierw, zazwyczaj wiosną, wysiewa się nasiona bawełny. Kiedy rośliny dojrzeją, wytwarzają torebki nasienne zawierające włókna bawełniane i nasiona. Kiedy torebki pękną i wydobędzie się z nich biały puch, zbiera się je ręcznie lub mechanicznie, a następnie w odziarniarce oddziela się włókna od nasion.

Długie włókna są najpierw oczyszczane, a potem prasuje się je w duże bale i wysyła do przędzalni. Pozostałe krótkie włókna są oddzielane od nasion i wykorzystywane do wytwarzania produktów przemysłowych i konsumpcyjnych.

W ten sposób nie marnuje się żadna część rośliny.

Zastosowania bawełny

Bawełna we Wspólnej Polityce Rolnej

System pomocy na rzecz bawełny został wprowadzony w 1981 r., kiedy Grecja została członkiem Wspólnoty Europejskiej. W ramach wspólnej polityki rolnej (WPR) plantatorzy bawełny, podobnie jak wszyscy inni rolnicy, są uprawnieni do otrzymywania płatności bezpośrednich oraz dodatkowego wsparcia w formie ekoschematów. Zależy to od tego, czy stosowane przez nich praktyki rolnicze spełniają kryteria środowiskowe określone w planie strategicznym WPR danego kraju UE oraz w innych programach rozwoju obszarów wiejskich.

Oprócz tego UE oferuje tzw. płatności specyficzne w odniesieniu do bawełny, przyznawane od obszaru bazowego w państwie członkowskim. Taka pomoc jest wypłacana od hektara powierzchni upraw i zależy od tego, czy faktycznie zebrana bawełna spełnia minimalne wymogi jakości. Aby otrzymać dopłaty, rolnicy muszą uprawiać bawełnę na gruntach dopuszczonych przez kraj UE, muszą do tego używać nasion zatwierdzonych odmian i muszą prowadzić zbiory w normalnych warunkach uprawy (zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/2115). Płatności mają za zadanie zapobiec zakłóceniom produkcji w regionach produkcji bawełny.

Do płatności specyficznej w odniesieniu do bawełny rocznie kwalifikuje się maksymalnie powierzchnia 301,5 tys. hektarów. Z tego 250 tys. hektarów znajduje się w Grecji, a 48 tys. hektarów w Hiszpanii.

Bawełna a zrównoważone rolnictwo

• Środowisko: w uprawie bawełny coraz częściej stosuje się przyjazne dla środowiska techniki rolnicze, takie jak rolnictwo precyzyjne i zintegrowane zarządzanie ochroną przed szkodnikami, aby zminimalizować wpływ na środowisko. Takie praktyki sprzyjają zdrowiu gleby, ograniczają zużycie wody i wspierają różnorodność biologiczną, przez co są dobre dla równowagi w środowisku.
• Społeczeństwo: Na obszarach wiejskich uprawa bawełny generuje miejsca pracy i poprawia jakość życia poprzez inicjatywy na rzecz uczciwych praktyk na rynku pracy, które zapewniają godziwe wynagrodzenie i pracę w bezpiecznych warunkach. Takie rozwiązania pomagają wspierać sprawiedliwość społeczną i budować dobrobyt.
• Gospodarka: Produkcja bawełny pobudza lokalną gospodarkę, zwiększa jej wkład w PKB i daje pracę zakładom odziarniania, przędzalniom i tkalniom. Wspierając innowacje i efektywność, te sektory wzmacniają swoją pozycję konkurencyjną na światowym rynku.