Assurance en controle

Correcte betaling van GLB-middelen

De twee voornaamste fondsen waarmee steun in het kader van het GLB wordt verleend zijn het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF) en het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Elfpo). De Europese Commissie zorgt ervoor dat er een systeem is om redelijke zekerheid te bieden dat deze middelen naar behoren worden besteed en dat onregelmatige betalingen kunnen worden opgespoord en teruggevorderd.

Zekerheidsverklaring

Voor alle uitgaven die de EU in het kader van het Europees gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) doet, is een zekerheidsverklaring van de directeur-generaal Landbouw en Plattelandsontwikkeling vereist. In die verklaring wordt bevestigd dat:

• de GLB-middelen voor het beoogde doel zijn gebruikt;
• de uitgaven aan de beginselen van goed financieel beheer voldoen;
• de bestaande controleprocedures de nodige garanties voor de wettigheid en regelmatigheid van alle transacties bieden.

De verklaring wordt jaarlijks gepubliceerd in het jaarlijkse activiteitenverslag van de dienst, samen met een volledige uitsplitsing van de uitgavenactiviteiten in het kader van het GLB.

Een uitgebreid beheers- en controlesysteem

Door een zekerheidsverklaring af te geven, bevestigt de directeur-generaal dat er een omvattend beheers- en controlesysteem voor de GLB-uitgaven is. Dit systeem bestaat uit vier niveaus:

• Goed financieel beheer en interne controles in de EU-landen;
• gedetailleerde controles die vóór de betalingen worden verricht om na te gaan of aan de basisvereisten van de Unie is voldaan;
• audits en evaluaties van onafhankelijke certificerende instanties;
• audits en goedkeuring van de rekeningen door de Europese Commissie.

Single audit-benadering

Het beheers- en controlesysteem voor de GLB-fondsen werkt volgens een “single audit”-benadering, waarbij elk niveau gebruikmaakt van de zekerheid die door andere niveaus wordt geboden. Deze benadering stelt de Commissie in staat de werkzaamheden van de betaalorganen en de certificerende instanties op een dynamische en kosteneffectieve wijze te controleren, en zo te zorgen voor:

• effectieve opsporing van de bronnen van fouten;
• naar behoren functionerende governancesystemen;
• de uitvoering van corrigerende acties/actieplannen.

Samen stellen deze vier niveaus en de resultaten ervan de Commissie in staat redelijke zekerheid te verkrijgen dat het geld van de belastingbetaler correct wordt besteed, zoals bepaald in het EU-recht.

Goed beheer en interne controle

Bij gedeeld beheer zijn de EU-landen verantwoordelijk voor het uitvoeren en controleren van de verschillende regelingen in het kader van de GLB-wetgeving. De Commissie ziet erop toe dat ze hun werk naar behoren doen.

De EU-landen verrichten betalingen aan landbouwers en andere begunstigden via nationale of regionale betaalorganen. Zekerheid dat de GLB-middelen goed worden beheerd, wordt verkregen door:

• de naleving door de betaalorganen van gedetailleerde accreditatiecriteria die op EU-niveau zijn vastgesteld;
• een beheersverklaring van de directeur van het betaalorgaan, vergezeld van de volledige rekeningen;
• in de context van de uitgaven in het kader van de strategische GLB-plannen, overeenstemming tussen de uitgaven en de gerealiseerde outputs. 

Controles

Voor elke door het ELGF en het Elfpo gefinancierde steunregeling voeren de betaalorganen een streng controlesysteem uit.

De beheers- en controlesystemen voor elke steunregeling hebben een aantal gemeenschappelijke kenmerken en volgen speciale regels die op de specifieke kenmerken van de regeling zijn afgestemd. De systemen voorzien in het algemeen in systematische controles die onder meer gericht zijn op de domeinen waar het foutenrisico het grootst is. De EU-landen moeten erop toezien dat het niveau van de controles die nodig zijn voor een doeltreffend beheer van de risico’s voor de financiële belangen van de Unie, afdoende is. De bevoegde autoriteit moet haar steekproef trekken uit de gehele populatie van aanvragers en, als dat passend is, moet die steekproef uit een aselect gedeelte en een risicogebaseerd gedeelte bestaan.

Voor de meeste betalingen en controles doen de betaalorganen een beroep op het geïntegreerd beheers- en controlesysteem (GBCS), een onderling verbonden reeks databanken die op een aantal steunregelingen kan worden toegepast. Voor de uitgaven in het kader van het GBCS moeten de betaalorganen administratieve controles en controles ter plaatse verrichten.

Voor de uitgaven buiten de strategische GLB-plannen (bijvoorbeeld uitgaven in het kader van Verordening (EU) 2022/2117) en de uitgaven uit het Elfpo 2014-2022 moeten de betaalorganen de volgende controles verrichten:

• volledige administratieve controles van 100 % van de steunaanvragen;
• controles ter plaatse van een steekproef van verrichtingen, variërend van 1 % tot 100 %, afhankelijk van het risico dat aan de betrokken regeling verbonden is;
• kruiscontroles met andere databanken, indien dat passend wordt geacht.

Certificerende instanties

Certificerende instanties zijn onafhankelijke auditors, die op nationaal niveau worden benoemd volgens EU-specificaties. De rol van deze instanties bestaat erin de activiteiten van de betaalorganen te verifiëren en te certificeren.

Elk jaar brengen de certificerende instanties een advies uit dat wordt opgesteld volgens internationaal aanvaarde auditnormen en waarin wordt aangegeven of:

• de rekeningen van de betaalorganen een juist en getrouw beeld geven;
• de governancesystemen van de lidstaten naar behoren functioneren;
• de prestatierapportage over outputindicatoren met het oog op de jaarlijkse prestatiegoedkeuring als bedoeld in artikel 54 van Verordening (EU) 2021/2116 en de prestatierapportage over resultaatindicatoren voor de in artikel 128 van Verordening (EU) 2021/2115 bedoelde meerjarige prestatiemonitoring correct is;
• de uitgaven voor de maatregelen van Verordeningen (EU) nr. 228/2013, (EU) nr. 229/2013 en (EU) nr. 1308/2013 en Verordening (EU) nr. 1144/2014 (d.w.z. uitgaven buiten de strategische GLB-plannen) waarvoor bij de Commissie om vergoeding is verzocht, wettig en regelmatig zijn.

Certificerende instanties controleren ook of de betaalorganen de accreditatiecriteria en de beheersverklaringen in acht nemen.

De auditwerkzaamheden van de certificerende instanties vormen een essentieel element van zekerheid voor de GLB-uitgaven en vormen de basis voor de latere auditwerkzaamheden van de Commissie.

Audits van de Commissie en goedkeuring van de rekeningen

In het kader van de “single audit”-benadering neemt de Commissie de werkzaamheden van de certificerende instanties als uitgangspunt. Om te bepalen of de werkzaamheden betrouwbaar zijn, controleert de Commissie ook de werkzaamheden van de certificerende instanties.

Voor het laatste zekerheidsniveau volgt de Commissie een procedure voor de goedkeuring van de rekeningen, bestaande uit:

• een jaarlijkse financiële goedkeuring van de rekeningen, die betrekking heeft op de volledigheid, nauwkeurigheid en waarheidsgetrouwheid van de rekeningen van de betaalorganen;
• een jaarlijkse prestatiegoedkeuring, die betrekking heeft op de overeenstemming van de uitgaven in het kader van de strategische GLB-plannen en de gerealiseerde outputs voor het betrokken begrotingsjaar;
• een meerjarige conformiteitsprocedure met conformiteitsaudits om de governancesystemen van de EU-landen te controleren en na te gaan in hoeverre deze systemen de EU-begroting doeltreffend beschermen.

In het kader van de “single audit”-benadering neemt de Commissie de werkzaamheden van de certificerende instanties als uitgangspunt. De Commissie auditeert ook de werkzaamheden van de certificerende instanties.

Als er een risico op onregelmatige uitgaven wordt geconstateerd, dekt de Commissie het risico op financiële verliezen voor de EU-begroting door financiële correcties toe te passen. De financiële correcties worden vastgesteld op basis van de ernst van de tekortkoming, waarbij ook rekening wordt gehouden met de aard van die tekortkomingen en de financiële schade die aan de EU is toegebracht.

Europese Rekenkamer

De Europese Rekenkamer controleert de uitgaven van de EU en de EU-landen. Ze onderwerpt de financieringsmechanismen en uitgaven van de EU regelmatig aan controles, ook op de wettigheid en regelmatigheid, om te waarborgen dat het geld op de juiste manier wordt besteed en dat de interne controlesystemen van de EU adequaat zijn.

Bescherming tegen fraude

Om de begroting van het GLB beter te beschermen tegen fraude, heeft de Europese Commissie een specifiek beleid voor de bestrijding van fraude ontwikkeld.

De voornaamste doelstellingen van het fraudebestrijdingsbeleid zijn:

• bewustmaking inzake fraude in de EU-landen en binnen de Commissie;
• betere preventie van fraude;
• de frauderisicobeoordeling versterken;
• meer mogelijkheden ontwikkelen om fraude op te sporen;
• de EU-landen helpen bij het voorkomen en opsporen van fraude;
• nauwere samenwerking met het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF).

De fraudebestrijdingsstrategie ondersteunt de beginselen van deugdelijk financieel beheer en goede governance van de GLB-begroting door de EU-landen en de Europese Commissie.

OLAF

OLAF is het fraudebestrijdingsorgaan van de EU. OLAF onderzoekt alle vermoedelijke gevallen van fraude, corruptie of ernstig wangedrag binnen de EU-instellingen of bij begunstigden van EU-middelen. Meldingen aan OLAF kunnen anoniem en in alle officiële talen van de EU worden gedaan.

Rechtsgrondslag

Verordening (EU) nr. 2021/2116 inzake de financiering, het beheer en de monitoring van het gemeenschappelijk landbouwbeleid

Uitvoeringsverordening (EU) 2022/128 van de Commissie tot vaststelling van uitvoeringsbepalingen voor Verordening (EU) 2021/2116 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft betaalorganen en andere instanties, financieel beheer, goedkeuring van de rekeningen, controles, zekerheden en transparantie

Gedelegeerde Verordening (EU) 2022/127 van de Commissie tot aanvulling Verordening (EU) 2021/2116 aan met regels inzake de betaalorganen en andere instanties, het financieel beheer, de goedkeuring van de rekeningen, de zekerheden en het gebruik van de euro