Κοινό πλαίσιο παρακολούθησης και αξιολόγησης

Το ΚΠΠΑ με μια ματιά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θεσπίσει το κοινό πλαίσιο παρακολούθησης και αξιολόγησης (ΚΠΠΑ) για την αξιολόγηση των επιδόσεων της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) 2014-2020 και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς της. Θεσπίστηκε μεταβατικός κανονισμός για την παράταση του μεγαλύτερου μέρους των κανόνων της ΚΓΠ 2014-2020 έως το τέλος του 2022.

Τα αποτελέσματα της παρακολούθησης και της αξιολόγησης είναι πηγή πολύτιμων πληροφοριών, Τα εν λόγω ζώα:

• παρέχουν αξιόπιστη βάση ανάλυσης για τον σχεδιασμό της μελλοντικής πολιτικής
• βοηθούν στον καθορισμό των στόχων πολιτικής και προγραμμάτων και στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της επίτευξης αυτών των στόχων μακροπρόθεσμα
• συμβάλλουν στη δυνατότητα λογοδοσίας για τις δημόσιες δαπάνες και καλύπτουν τις ανησυχίες και τα ερωτηματικά των πολιτών όσον αφορά τη χρησιμοποίηση των χρημάτων των φορολογουμένων.

Για να εξασφαλιστεί η ορθή παρακολούθηση και αξιολόγηση, οι πολιτικοί στόχοι πρέπει να συνδέονται με τα προβλεπόμενα μέτρα. Οι στόχοι της ΚΓΠ είναι οι εξής:

• τη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων, με έμφαση στο γεωργικό εισόδημα, τη γεωργική παραγωγικότητα και τη σταθερότητα των τιμών·
• τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και τη δράση για την κλιματική αλλαγή, με έμφαση στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, τη βιοποικιλότητα, το έδαφος και τα ύδατα·
• την ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη, με έμφαση στην αγροτική απασχόληση, την οικονομική ανάπτυξη και τη φτώχεια στις αγροτικές περιοχές.

Πλαίσιο παρακολούθησης και αξιολόγησης της κοινής γεωργικής πολιτικής 2014-20

Παρακολούθηση

Το στοιχείο παρακολούθησης του ΚΠΠΑ παρέχει βασικές πληροφορίες για την εφαρμογή της ΚΓΠ. Η Επιτροπή παρακολουθεί τις σημερινές εξελίξεις στις γεωργικές αγορές, την αγροτική ανάπτυξη και τη χρήση των κονδυλίων της ΚΓΠ.

Καθορίστηκαν ορισμένοι τύποι δεικτών για τη στήριξη της αξιολόγησης των επιδόσεων της ΚΓΠ:

• Δείκτες πλαισίου που περιγράφουν γενικές πληροφορίες σχετικά με την πολιτική (όπως το μέγεθος των διαθέσιμων γεωργικών εκτάσεων ή πληροφορίες σχετικά με τη μέση ηλικία των διαχειριστών εκμεταλλεύσεων)·
• Δείκτες στήριξης του εισοδήματος και μέτρησης της εμπορεύσιμης παραγωγής, που παρέχουν πληροφορίες, για παράδειγμα, σχετικά με τον αριθμό των δικαιούχων στήριξης του εισοδήματος της ΚΓΠ·
• Δείκτες εκροών που παρακολουθούν τις πολιτικές της ΕΕ για την αγροτική ανάπτυξη, για παράδειγμα τις δημόσιες επενδυτικές δαπάνες·
• Δείκτες αποτελεσμάτων για τα στοιχεία στήριξης του εισοδήματος της ΚΓΠ, που μετρούν τις απευθείας και άμεσες επιπτώσεις των παρεμβάσεων (π.χ. το ποσοστό του εισοδήματος των γεωργών που προέρχεται από εισοδηματική στήριξη)·
• Δείκτες αποτελεσμάτων αγροτικής ανάπτυξης, που αξιολογούν την επίδραση της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης, π.χ. για την πρόληψη της διάβρωσης του εδάφους και τη βελτίωση της διαχείρισης του εδάφους. Οι περισσότεροι από τους δείκτες αυτούς είναι επίσης δείκτες στόχοι. Επιπλέον, οι συμπληρωματικοί δείκτες αποτελεσμάτων αγροτικής ανάπτυξης αποσκοπούν στην αξιολόγηση του καθαρού αποτελέσματος της παρέμβασης της ΚΓΠ (επικαιροποιήσεις του 2021)·
• Δείκτες-στόχοι, που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό ποσοτικών στόχων κατά την έναρξη της περιόδου προγραμματισμού για την πολιτική αγροτικής ανάπτυξης (ορισμένοι αντιστοιχούν σε δείκτες αποτελεσμάτων)·
• Δείκτες επιπτώσεων, που μετρούν τον αντίκτυπο των παρεμβάσεων της πολιτικής μακροπρόθεσμα και όταν υπάρχουν αποτελέσματα πέραν της άμεσης περιόδου (ορισμένοι περιλαμβάνονται επίσης στους δείκτες πλαισίου).

Οι επιλεγμένοι δείκτες παρουσιάζονται οπτικά και διαδραστικά στον πίνακα εργαλείων ανά θέμα, συμπεριλαμβανομένων της στήριξης του γεωργικού εισοδήματος, της κλιματικής αλλαγής και της ποιότητας του αέρα, του προσανατολισμού της αγοράς και της βιολογικής παραγωγής.

Η Επιτροπή παρέχει ετήσια επικαιροποίηση των δεδομένων (ανάλογα με τη διαθεσιμότητα) για ένα σύνολο δεικτών πλαισίου που αντικατοπτρίζουν πτυχές των γενικών τάσεων που ενδέχεται να επηρεάσουν την υλοποίηση, τα επιτεύγματα και τις επιδόσεις της ΚΓΠ.

Σχετικές πληροφορίες

Ετήσια δέσμη δεδομένων για δείκτες πλαισίου

Αξιολογήσεις και μελέτες

Στο πλαίσιο του ΚΠΠΑ, η αξιολόγηση αποτελεί εργαλείο για την εκτίμηση του αντικτύπου των παρεμβάσεων πολιτικής. Παρέχει αποδεικτικά στοιχεία για τη λήψη αποφάσεων και βελτιώνει την αποδοτικότητα, τη χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων της ΚΓΠ. Συμβάλλει επίσης στη διαφάνεια, τη μάθηση και τη λογοδοσία.

Οι αξιολογήσεις των μέτρων που σχετίζονται με την εισοδηματική στήριξη των γεωργών και τη βοήθεια για τη συμμόρφωση με βιώσιμες γεωργικές πρακτικές καθώς και με τη στήριξη της αγοράς διενεργούνται από ανεξάρτητους εξωτερικούς αναδόχους. Αυτοί μπορεί να είναι, για παράδειγμα, ερευνητικά ιδρύματα, πανεπιστήμια και εταιρείες συμβούλων που λειτουργούν υπό την ευθύνη της Επιτροπής βάσει πολυετούς σχεδίου αξιολόγησης. Οι συμβάσεις συνάπτονται μέσω διαδικασίας δημόσιου διαγωνισμού. Οι προκηρύξεις διαγωνισμών και οι προσκλήσεις υποβολής προσφορών δημοσιεύονται στην πλατφόρμα Tenders Electronic Daily.

Ο σκοπός, το πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα κάθε αξιολόγησης καθορίζονται σε χάρτες πορείας για την αξιολόγηση, οι οποίοι είναι προσβάσιμοι για σχολιασμό από τους πολίτες.

Για τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης, οι αξιολογήσεις πραγματοποιούνται από τις χώρες της ΕΕ. Η Επιτροπή καταρτίζει συνθέσεις των εκ των προτέρων και εκ των υστέρων αξιολογήσεων που εκπονούν οι χώρες.

Για να εξασφαλιστεί ότι οι αξιολογήσεις είναι πλήρως ενσωματωμένες στη διαδικασία χάραξης πολιτικής και ότι πληρούνται τα καθιερωμένα κριτήρια, η Επιτροπή έχει καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές και εργαλειοθήκη για τη βελτίωση της νομοθεσίας, όπου περιγράφονται οι απαιτήσεις και οι βέλτιστες πρακτικές για τις αξιολογήσεις της ΚΓΠ.

Οι εκθέσεις και τα πορίσματα των αξιολογήσεων κατατάσσονται σε έξι κατηγορίες:

• γεωργοί και γεωργία
• περιβαλλοντική και κλιματική βιωσιμότητα
• αγροτικές περιοχές
• έρευνα, καινοτομία και τεχνολογία
• προϊόντα και αγορές
• ρύθμιση και απλούστευση.

Εκθέσεις ΚΠΠΑ

Η Επιτροπή δημοσιεύει εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή του ΚΠΠΑ και τα αποτελέσματα όσον αφορά την απόδοση της ΚΓΠ.

Η πρώτη έκθεση σχετικά με την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της ΚΓΠ 2014-2020 υποβλήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο το 2018 (COM/2018/790 final) και συμπληρώθηκε από τη δεύτερη έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2021.

Προς το πλαίσιο επιδόσεων, παρακολούθησης και αξιολόγησης

Στις 6 Δεκεμβρίου 2021 εκδόθηκε ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/2115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για τη στήριξη των στρατηγικών σχεδίων για την ΚΓΠ. Ο κανονισμός αυτός καθορίζει το πλαίσιο επιδόσεων, παρακολούθησης και αξιολόγησης (PMEF), το οποίο εφαρμόζεται στην ΚΓΠ από το 2023 έως το 2027.

Το PMEF μετατοπίζει την εστίαση της πολιτικής από τη συμμόρφωση προς τους κανόνες στις επιδόσεις και τα αποτελέσματα. Αυτό το νέο μοντέλο υλοποίησης βάσει επιδόσεων χρησιμοποιεί ένα σύνολο κοινών δεικτών επιδόσεων.

Αυτό το σύνολο κοινών δεικτών επιδόσεων περιλαμβάνει:

• δείκτες εκροών, οι οποίοι θα χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της εφαρμογής της ΚΓΠ·
• δείκτες αποτελεσμάτων, οι οποίοι θα χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της προόδου των χωρών της ΕΕ ως προς την επίτευξη προκαθορισμένων στόχων·
• δείκτες πλαισίου και επιπτώσεων, οι οποίοι θα χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση των συνολικών επιδόσεων πολιτικής σε σχέση με τους στόχους της ΚΓΠ.

Στο διαβιβαστικό σημείωμα παρέχονται περαιτέρω κατευθύνσεις σχετικά με τον τρόπο σχεδιασμού και υποβολής εκθέσεων για τους δείκτες εκροών και αποτελεσμάτων.

Στις 6 Σεπτεμβρίου 2022 εκδόθηκε ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/1475 της Επιτροπής για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων για την εφαρμογή της αξιολόγησης των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ και την παροχή πληροφοριών για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση. Ο εν λόγω κανονισμός θεσπίζει ένα σύνολο κοινών κανόνων για τη συλλογή δεδομένων που θα χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων κατά την περίοδο εφαρμογής της ΚΓΠ από το 2023 έως το 2027.

Τα ΔΠΑ αποτελούν θεμελιώδη συνιστώσα του πλαισίου επιδόσεων, παρακολούθησης και αξιολόγησης (PMEF), και του μοντέλου υλοποίησης βάσει επιδόσεων. Στο πλαίσιο των ΔΠΑ συλλέγονται πέντε είδη δεδομένων:

• αναλυτικά δεδομένα σχετικά με τις παρεμβάσεις και τους δικαιούχους (ΑΠΔ), δηλαδή τα δεδομένα στα οποία βασίζεται η ετήσια έκθεση επιδόσεων·
• την αναλογία των μόνιμων λειμώνων που καθορίζεται ετησίως σύμφωνα με το άρθρο 48 παράγραφος 2 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2022/126 της Επιτροπής·
• δεδομένα σχετικά με τις παρεμβάσεις σε ορισμένους τομείς που αναφέρονται στον τίτλο III κεφάλαιο III του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115·
• δεδομένα σχετικά με τις επιχειρησιακές ομάδες της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας (ΕΣΚ), που αναφέρονται στο άρθρο 127 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115·
• δεδομένα σχετικά με τις ομάδες τοπικής δράσης (ΟΤΔ) και τις δραστηριότητές τους στο πλαίσιο του LEADER, όπως ορίζονται στο άρθρο 3 σημείο (15) του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115.

Περαιτέρω καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο συλλογής και αναφοράς των διαφόρων ειδών δεδομένων παρέχεται στα ακόλουθα έγγραφα:

 

Οι παρακάτω κανόνες διέπουν το ΚΠΠΑ όσον αφορά:

• τον καθορισμό κοινού πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης [βλ. άρθρο 110 του κανονισμού (ΕΕ) 1306/2013]
• την εφαρμογή του ΚΠΠΑ [εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 834/2014 της Επιτροπής]
• τα στοιχεία παρακολούθησης και αξιολόγησης των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων (ΕΔΕΤ) [κανονισμός (ΕΕ) 1303/2013]
• την παρακολούθηση και αξιολόγηση της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης [κανονισμός (ΕΕ) 1305/2013, εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 808/2014 της Επιτροπής].

Οι παρακάτω κανόνες διέπουν το πλαίσιο επιδόσεων, παρακολούθησης και αξιολόγησης όσον αφορά:

• τη θέσπιση του πλαισίου επιδόσεων, παρακολούθησης και αξιολόγησης [βλ. άρθρο 128 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115]
• τον υπολογισμό των κοινών δεικτών εκροών και αποτελεσμάτων [εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2021/2290 της Επιτροπής]
• την αξιολόγηση των στρατηγικών σχεδίων για την ΚΓΠ και την παροχή πληροφοριών για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση [εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/1475 της Επιτροπής].