Het GLB en sociale duurzaamheid
De landbouw bezorgt de boer een inkomen voor zichzelf en zijn gezin, en verleent de samenleving als geheel bovendien een aantal essentiële diensten. Zo dient de landbouw:
- als leverancier van voedsel en andere essentiële producten voor de burgers
- als de economische ruggengraat van het platteland
Het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) zorgt ervoor dat boeren deze diensten op lange termijn kunnen blijven verlenen door de nadruk te leggen op economische duurzaamheid van de landbouw. Het GLB omvat daarnaast een aantal op maatschappelijke inclusie gerichte economische maatregelen zoals steun voor kleine boeren en herverdelingsbetalingen.
Ook de milieumaatregelen van het GLB moeten bijdragen tot sociale duurzaamheid. Door milieuvriendelijke beheersverbintenissen en investeringen te ondersteunen, stelt het GLB alle boeren in staat om in het belang van de samenleving de natuurlijke hulpbronnen en biodiversiteit te beschermen, een essentiële dienst, die door de markt niet zou worden beloond.
Via beleidsmaatregelen en acties die specifiek gericht zijn op voedselzekerheid en steun aan plattelandsgemeenschappen, zorgt het GLB er bovendien voor dat de landbouw bijdraagt tot duurzaamheid op alle niveaus van de samenleving .
Veilig en duurzaam voedsel
Voedselzekerheid staat centraal in de EU. Een van de doelstellingen uit de begintijd van het GLB, een van de oudste en grootste beleidsterreinen van de EU, was de voedselvoorziening in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog veilig te stellen.
De "van boer tot bord"-strategie sluit in die zin aan bij die oorspronkelijke doelstelling van de EU dat ze de weg wijst naar een duurzaam voedselsysteem in de EU. Dit systeem komt tegemoet aan de behoeften van de groeiende bevolking en zorgt er tegelijkertijd voor dat er voedsel wordt geproduceerd dat aan strenge gezondheids-, milieu- en ethische normen voldoet.
Om de landbouw te helpen aan de eisen van de samenleving te voldoen, streeft het GLB naar een efficiënte voedselproductie met een optimaal resultaat voor de boeren, de consumenten en het milieu door:
- nieuwe productiemethodes en beheersystemen te ontwikkelen waarbij minder pesticiden en meststoffen nodig zijn en optimaal gebruik wordt gemaakt van natuurlijke, technologische en digitale oplossingen
- allerlei steunmaatregelen te nemen om het boereninkomen en het concurrentievermogen te verhogen
- informatie- en promotiecampagnes te financieren om consumenten voor te lichten over de rol van de EU-landbouw als veilige en duurzame bron van hun voedsel
Een veerkrachtig platteland
In de hele EU vormt de landbouw de ruggengraat van het platteland. Dat staat voor een aantal uitdagingen, zoals de vergrijzing, de achterlopende infrastructuur en het tekort aan diensten en werkgelegenheid.
Het GLB helpt de veerkracht van het platteland op een aantal manieren te vergroten:
- plattelandsbeleid, gericht op sociale inclusie, meer en gevarieerdere werkgelegenheid, en ontwikkeling van de infrastructuur, bijvoorbeeld door een betere breedbanddekking
- programma’s voor plattelandsontwikkeling met o.m. steun via de Leader-methode, die plattelandsgemeenschappen samenbrengt om lokale ontwikkelingsstrategieën voor te bereiden en te beheren om hun uitdagingen het hoofd te bieden
- extra steun voor boeren in gebieden met natuurlijke of andere specifieke beperkingen om de negatieve sociaal-economische gevolgen van braaklegging op te vangen, terwijl subsidies voor jonge boeren de generatiewisseling bevorderen en de uittocht uit het platteland tegengaan
- verzameling van uitgebreide sociaal-economische indicatoren voor plattelandsgebieden door de Commissie via het gemeenschappelijk monitoring- en evaluatiekader (GMEK), waardoor oplossingen voor belangrijke sociale problemen zoals ontvolking, armoede en werkloosheid kunnen worden ontwikkeld op basis van feitelijke gegevens
Het GLB erkent en versterkt ook de relatie tussen plattelandsgemeenschappen en de landschappelijke omgeving. Maatregelen ter bescherming van landschappen, in het wild levende dieren en natuurlijke hulpbronnen, zoals schone lucht en rivieren, zijn niet alleen gunstig voor de landbouw en het milieu: ze dragen ook bij tot de levenskwaliteit op het platteland en bieden mogelijkheden voor recreatie en toerisme die op hun beurt de plattelandsgemeenschappen ondersteunen.
Kennis en innovatie
Kennis, onderzoek en innovatie kunnen het platteland nieuw leven inblazen en de plattelandsgemeenschappen een nieuw toekomstperspectief geven:
- Het beleid voor plattelandsontwikkeling ondersteunt innovatie op het platteland via het Europees innovatiepartnerschap voor landbouw (EIP-AGRI) en initiatieven zoals smart villages.
- Onderzoek en innovatie op gebieden zoals plattelands- en landbouwdynamiek en -beleid en stimulering van menselijk kapitaal en innovatiesystemen vergroten de veerkracht van het platteland en spelen een belangrijke rol bij het stimuleren van groene en sociaal inclusieve economische groei.
- Onderzoek en innovatie zijn ook gericht op gebieden als duurzame, innovatieve en circulaire food- en non-foodwaardeketens, ecologische benaderingen voor de landbouw en digitale landbouw, waardoor de voedselvoorziening kan worden verzekerd zonder het milieu extra te belasten.
- De voedselproductiedoelstellingen van het GLB worden verder ondersteund door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek, de kennis- en wetenschapsdienst van de Commissie die onderzoek doet op het gebied van landbouw en voedselzekerheid.
