Overzicht
De Europese Unie is de grootste producent van bietsuiker, en produceert 50% van de totale hoeveelheid. Bietsuiker is echter maar goed voor zo’n 20% van de wereldwijde suikerproductie. De overige 80% bestaat uit rietsuiker.
In de EU worden de meeste suikerbieten in het noordelijke gedeelte geteeld, waar het klimaat geschikter is. De grootste producenten zitten in Noord-Frankrijk, Duitsland, Nederland, België en Polen. Er is in de EU ook een belangrijke raffinage-industrie voor de verwerking van ingevoerde ruwe rietsuiker.
Het suikerbeleid van de EU
Suiker valt onder de gemeenschappelijke marktordening tussen de EU-landen. Die ordening biedt een vangnet voor landbouwmarkten, laat producenten- en brancheorganisaties samenwerken en legt minimumkwaliteitseisen vast.
Bietentelers kunnen inkomenssteun krijgen in de vorm van grotendeels ontkoppelde rechtstreekse betalingen. EU-landen mogen ook vrijwillige gekoppelde steun geven aan bepaalde sectoren in moeilijkheden, en suikerbieten en suikerriet vallen daaronder. Elf landen hebben besloten vrijwillige gekoppelde steun te geven aan suikerbietenproducenten.
Het EU-beleid voor de suikermarkt bestaat uit twee grote componenten: marktmaatregelen en handelsmaatregelen.
Marktmaatregelen in de EU
De EU kan de suikersector steunen met specifieke marktmaatregelen, zoals steun voor particuliere opslag, maatregelen tegen marktverstoringen en maatregelen om specifieke problemen op te lossen.
Steun voor particuliere opslag wordt verleend op basis van de geregistreerde gemiddelde marktprijzen in de EU, referentiedrempels en productiekosten. De Europese Commissie kan deze steun verlenen bij marktproblemen of economische ontwikkelingen met een sterk negatieve impact op de marges in de sector. Het is een manier om een deel van de productie tijdelijk van de markt te houden. De gemeenschappelijke marktordening voorziet ook in steun bij ernstige verstoringen van de markt, bijvoorbeeld wanneer de prijzen plotseling sterk stijgen of dalen.
Handelsverkeer met landen buiten de EU
Het handelsbeleid is een exclusieve bevoegdheid van de Europese Unie, dus alleen de EU, en niet elk land afzonderlijk, mag handelswetgeving vaststellen of handelsakkoorden sluiten. De internationale handel wordt ook geregeld door de Wereldhandelsorganisatie.
Als grote importeur van rietsuiker geeft de EU aan ontwikkelingslanden toegang tot de EU-markt zonder invoerheffingen in het kader van de “Alles behalve wapens”-overeenkomst en de economische partnerschapsovereenkomsten met de landen in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan.
Meer informatie
“Alles behalve wapens”-overeenkomst
Economische partnerschapsovereenkomsten
Rechtsgrondslag
De rechtsgrondslag voor suiker omvat de wetgeving inzake de gemeenschappelijke marktordening voor landbouwproducten, quota, invoer en uitvoer, en andere suikerwetgeving.
Basisverordening
Verordening (EU) nr. 1308/2013 tot vaststelling van een gemeenschappelijke ordening van de markten voor landbouwproducten
Belangrijke uitvoeringswetgeving voor suiker
Rapportage aan de Commissie
Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/1183 van de Commissie
Uitvoeringsverordening (EU) 2017/1185 van de Commissie
Invoer
Gedelegeerde Verordening (EU) 2020/760 van de Commissie — beheer van tariefcontingenten voor invoer en uitvoer waarvoor een certificaat verplicht is
Uitvoer
Verordening (EG) nr. 951/2006 van de Commissie — handel met derde landen in de sector suiker
Suikerkwaliteit
Richtlijn 2001/111/EG van de Raad — bepaalde suikers voor menselijke voeding
Meer informatie
Marktmonitoring
Het EU-suikermarktobservatorium levert allerlei gegevens en data over suiker, waaronder balansen, de marktsituatie, prognoses op korte en middellange termijn, en verslagen van eigen vergaderingen.
Comités
Diverse comités van regeringsvertegenwoordigers komen onder leiding van een vertegenwoordiger van de Europese Commissie regelmatig bijeen om ervoor te zorgen dat de bevoegdheid van de Commissie om uitvoeringshandelingen vast te stellen, wordt uitgeoefend onder toezicht van de EU-landen.
Het Comité voor de gemeenschappelijke ordening van de landbouwmarkten buigt zich over onderwerpen zoals de ontwikkeling van de marktprijzen, de productie en de handel in de EU en daarbuiten.
Groep op hoog niveau
Op 19 november 2018 kondigde de commissaris voor Landbouw en Plattelandsontwikkeling tijdens de Landbouw- en visserijraad de oprichting van een groep op hoog niveau voor suiker (GHN) aan.
Het mandaat van de GHN was tweeledig:
- het bespreken van de actuele marktsituatie en de belangen van EU-landen en stakeholders op de EU-markt voor suiker
- het verkennen en beoordelen van doeltreffende en geschikte oplossingen en beleidsmaatregelen voor de vastgestelde problemen
De GHN bestond uit vertegenwoordigers van alle EU-landen en werd voorgezeten door de directeur-generaal voor Landbouw en Plattelandsontwikkeling. De GHN vergaderde drie maal tussen januari en juni 2019.
Vergaderingen
Eindverslag
In het eindverslag over de werkzaamheden van de GHN staan de belangrijkste problemen, een samenvatting van de belangrijkste standpunten van de EU-landen, een beoordeling van eventuele oplossingen en aanbevolen maatregelen voor de sector op korte en middellange termijn. Het eindverslag is besproken in de Landbouw- en visserijraad van 15 juli 2019.
