Η έκθεση
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διερευνά τρόπους ώστε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες παραγωγής πρωτεϊνούχων φυτών της ΕΕ, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες των γεωργών, των παραγωγών και των καταναλωτών.
Η παραγωγή και προμήθεια φυτικών πρωτεϊνών για τον αγροδιατροφικό τομέα έχει επανειλημμένα αποτελέσει αντικείμενο πολιτικής συζήτησης σε επίπεδο ΕΕ. Η έκθεση σχετικά με την ανάπτυξη του τομέα φυτικών πρωτεϊνών στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει την προσφορά και τη ζήτηση φυτικών πρωτεϊνών στην ΕΕ και διερευνά τις δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης της παραγωγής τους με οικονομικά και περιβαλλοντικά ορθό τρόπο. Στην έκθεση συνοψίζεται επίσης η ανάλυση του τομέα πρωτεϊνούχων καλλιεργειών της ΕΕ, η οποία πραγματοποιήθηκε από την Επιτροπή.
Ιστορικό
Τον Φεβρουάριο του 2018 πραγματοποιήθηκε έρευνα μεταξύ των ενδιαφερομένων ώστε να αξιολογηθεί η τρέχουσα κατάσταση στην ΕΕ. Στη συνέχεια, η Επιτροπή διοργάνωσε τέσσερα εργαστήρια σχετικά με τις φυτικές πρωτεΐνες, στα οποία συζητήθηκαν η έρευνα και η καινοτομία, οι γεωπονικές πρακτικές και τα περιβαλλοντικά οφέλη, η αλυσίδα εφοδιασμού στον τομέα της ΕΕ και η ζήτηση σε διάφορα τμήματα της αγοράς. Η έκθεση παρουσιάστηκε και συζητήθηκε τον Νοέμβριο του 2018, στο πλαίσιο διάσκεψης υψηλού επιπέδου.
Οι πιο συνηθισμένες πλούσιες σε πρωτεΐνες φυτικές καλλιέργειες είναι η σόγια, τα όσπρια (σπόροι και ζωοτροφές) και οι ελαιούχοι σπόροι. Ως πηγή αμινοξέων για τα ζώα, οι φυτικές πρωτεΐνες αποτελούν απαραίτητο στοιχείο των ζωοτροφών και είναι, ως εκ τούτου, ουσιαστικής σημασίας για την γεωργία της ΕΕ. Επιπλέον, καταναλώνονται όλο και περισσότερο από τον άνθρωπο, με ετήσιο ρυθμό αύξησης σχεδόν 7 % παγκοσμίως. Ωστόσο, η ΕΕ έχει σημαντικό έλλειμμα όσον αφορά τις φυτικές πρωτεΐνες, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών του γεωργικού τομέα της ΕΕ να καλύπτεται από εισαγωγές.
Η περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγής φυτικών πρωτεϊνών στην ΕΕ μπορεί να αποφέρει όχι μόνο οικονομικά οφέλη για τους γεωργούς και τους παραγωγούς τροφίμων και ζωοτροφών, αλλά και πληθώρα περιβαλλοντικών και κλιματικών πλεονεκτημάτων. Συγκεκριμένα, οι πρωτεϊνούχες καλλιέργειες συμβάλλουν στη δέσμευση του αζώτου της ατμόσφαιρας στο έδαφος και, ως εκ τούτου, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για έναν πιο βιώσιμο κύκλο του αζώτου.
Ωστόσο, έχουν ήδη εντοπιστεί ορισμένες δυσκολίες στην ανάπτυξη του τομέα φυτικών πρωτεϊνών της ΕΕ, μεταξύ των οποίων:
- οι γεωπονικές συνθήκες στην Ευρώπη, που δεν είναι ιδανικές για την παραγωγή φυτικών πρωτεϊνών σε μεγάλη κλίμακα·
- η οικονομική αποδοτικότητα αυτών των καλλιεργειών στην Ευρώπη·
- η ανταγωνιστικότητα των πρωτεϊνούχων καλλιεργειών της ΕΕ σε σύγκριση με τις εισαγόμενες φυτικές πρωτεΐνες·
- ο ανταγωνισμός όσον αφορά τη χρήση της αρόσιμης γης·
- η έλλειψη έρευνας σχετικά με την καλλιέργεια, τις γεωπονικές πρακτικές και τις διάφορες χρήσεις των φυτικών πρωτεϊνών.
Η κοινή γεωργική πολιτική παρέχει ήδη μια σειρά μέτρων, τα οποία, άμεσα ή έμμεσα, έχουν ενθαρρύνει την παραγωγή φυτικών πρωτεϊνών στην ΕΕ τα τελευταία χρόνια. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα μέτρα οικολογικού προσανατολισμού που προωθούν τις περιοχές οικολογικής εστίασης και τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών, η προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη, καθώς και η έρευνα και η καινοτομία, για παράδειγμα μέσω της ομάδας εστίασης της EIP-AGRI.
Διάσκεψη υψηλού επιπέδου
Στις 22 και 23 Νοεμβρίου 2018, η έκθεση παρουσιάστηκε και συζητήθηκε σε διάσκεψη υψηλού επιπέδου που διοργανώθηκε στη Βιέννη της Αυστρίας. Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από την αυστριακή προεδρία της ΕΕ και στη συζήτηση συνέβαλε και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Έρευνα ενδιαφερομένων
Οι προετοιμασίες για την έκθεση σχετικά με την ανάπτυξη του τομέα φυτικών πρωτεϊνών στην Ευρώπη ξεκίνησαν με έρευνα μεταξύ των ενδιαφερομένων. Εκ του αποτελέσματος φάνηκε ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα σε ολόκληρη την ΕΕ. Συνολικά απάντησαν στο ερωτηματολόγιο περισσότεροι από 440 εμπειρογνώμονες του τομέα από 26 κράτη μέλη. Η έρευνα επιβεβαίωσε επίσης ότι η ανάπτυξη του τομέα φυτικών πρωτεϊνών στην Ευρώπη θα πρέπει να αποτελεί κοινή προσπάθεια των αρχών, των γεωργών και της βιομηχανίας.
