Ar aghaidh go dtí an príomhábhar
Agriculture and rural development

Gránaigh, olashíolta, barra próitéine agus rís

Cosaint fheirmeoirí an Aontais agus earnáil na talmhaíochta trí bheartais maidir le hidirghabháil mhargaidh, bearta trádála agus cosaint feirmeoirí agus earnáil na talmhaíochta.

Forléargas

Tá an tAontas Eorpach ar cheann de na táirgeoirí agus trádálaithe gránach is mó ar domhan, agus tugann sé tacaíocht dá fheirmeoirí trí thacaíocht ioncaim, idirghabháil sa mhargadh agus beartas trádála leis an gcomhbheartas talmhaíochta (CBT). Roimhe seo bhí an tacaíocht bunaithe ar an méid a bhí á tháirgeadh, nó an t-ábhar a bhí á tháirgeadh, ach anois tá an tacaíocht sin go hiomlán díchúpláilte ón táirgeadh (is é sin le rá nach bhfuil na híocaíochtaí nasctha a thuilleadh leis an méid a tháirgtear).

Tá na barra curaíochta éagsúla comhtháite anois i gcomheagrú aonair margaí agus tá beartas an Aontais teoranta do dhá phríomhréimse:

  • idirghabháil an Choimisiúin Eorpaigh agus cabhair le haghaidh stóráil phríobháideach
    Ar dtús, tugadh isteach an beartas maidir le stoic gránach agus ríse a cheannach agus a chur i stóras poiblí chun feirmeoirí a chosaint ar phraghsanna margaidh ísle, ach ní dhéantar anois é ach amháin i gcás éigeandála mar bheart sábháilteachta do na feirmeoirí.
  • bearta trádála
    Déantar tuairim agus 20% de bharra cruithneachta an Aontais a easpórtáil in aghaidh na bliana, agus déantar cainníochtaí móra olashíolta, beatha ainmhithe agus ríse a iompórtáil. D’fhéadfadh ceadúnais iompórtála agus easpórtála a bheith de dhíth sna hearnálacha sin agus d’fhéadfadh taraif thrádála a bheith le híoc chomh maith. Ina ainneoin sin, mar gheall ar ghealltanais an Aontais faoin Eagraíocht Dhomhanda Trádála, tá líon áirithe taraif-chuótaí iompórtála seasta i bhfeidhm ag dleacht níos ísle nó ag dleacht nialasach.

Gránaigh

Cruithneacht is ea níos mó ná leath de na gránaigh a fhástar san Aontas. Tá an 50% eile déanta suas de ghrán buí agus eorna, aon trian an ceann. Tá an trian eile comhdhéanta de ghránaigh a fhástar i gcainníochtaí níos lú amhail seagal, coirce agus speilt.

Is le haghaidh beatha ainmhithe a úsáidtear gránaigh an Aontais go príomha (beagnach dhá thrian de); úsáidtear aon trian le haghaidh bia don duine, agus ní úsáidtear ach 3% le haghaidh bithbhreoslaí.

Olashíolta agus barra próitéine

Is é síol ráibe an t-olashíol is mó a úsáidtear san Aontas (59%), agus ina dhiaidh sin tá síolta lus na gréine agus pónairí soighe. Níl aon bhearta tacaíochta sonracha ann le haghaidh olashíolta, agus déantar dhá thrian den mhéid a itear san Eoraip gach bliain a tháirgeadh san Aontas. Ina ainneoin sin, is iad iompórtálacha an Aontais a úsáidtear le haghaidh tuairim agus leath de na holashíolta atá i mbeatha ainmhithe gach bliain, agus tá na taraifí iompórtála socraithe ag nialas.

Úsáidtear olashíolta chun críocha bia, beatha, breosla agus tionsclaíocha. Trí na holashíolta a mhionbhrú cruthaítear olaí glasraí agus min. Go ginearálta, úsáidtear ola glasraí i dtionscal an bhia nó chun bithdhíosal a tháirgeadh, agus is comhábhar tábhachtach í min olashíolta i mbeatha ainmhithe.

Is iad piseanna machaire, pónairí leathana agus pónairí léana, agus lúipíní na príomhbharra próitéine a fhástar san Aontas. Ó bhí 2012 ann, níl aon tacaíocht shonrach ann do bharra próitéine, agus tá na taraifí iompórtála socraithe ag nialas.

Eolas bainteach

Forbairt na bpróitéiní plandaí san Aontas Eorpach

Rís

San Aontas a fhástar tuairim agus dhá thrian den rís a itheann muintir na hEorpa. Déantar an chuid eile a chomhlánú le hiompórtálacha de chineálacha éagsúla, ón India nó ón gCambóid mar shampla. Déantar cainníocht bheag de rís an Aontais a easpórtáil.

Bunús dlí

Mar chuid de bhunús dlí earnálacha na ngránach, na n-olashíolta agus na mbarra próitéine, agus earnáil an mhargaidh ríse, tá reachtaíocht maidir le comheagrú na margaí talmhaíochta le haghaidh táirgí talmhaíochta, idirghabháil agus trádáil gránach agus ríse, agus trádáil chothrománach.

Eolas bainteach

Bunús dlí earnálacha na ngránach, na n-olashíolta, na mbarra próitéine agus earnáil an mhargaidh ríse

Faireachas ar an margadh

Cuireann faireachlann an Aontais um margadh na mbarr éagsúlacht sonraí agus eolais ar fáil i ndáil leis na hearnálacha gránach, olashíolta agus barra próitéine. Leanann sé agus déanann sé anailís ar threochtaí a bhí ann cheana agus atá ann faoi láthair ar an leibhéal domhanda agus ar an leibhéal Eorpach, táirgeadh, an chothromaíocht idir soláthar agus éileamh, costais táirgthe, ionchais an mhargaidh, agus tosca eile.

Ar thairseach na sonraí agraibhia tá sonraí margaidh ar fáil a bhaineann le talmhaíocht náisiúnta agus talmhaíocht an Aontais, i réimsí ar nós próiseas, táirgthe, trádála agus taraif-chuótaí.

Rís agus alcól eitile

Tá tuilleadh eolais ar fáil maidir leis an bhforléargas ar rís an Aontais, ceadúnais iompórtála agus easpórtála agus cláir chomhardaithe alcóil eitile.

Staidéir

Tá staidéir déanta ag an gCoimisiún Eorpach agus thar a cheann ar réimsí sainspéise a bhaineann le gránaigh, olashíolta, barra próitéine agus rís.

I mí na Samhna 2018 cuireadh staidéir i láthair a bhí maoinithe ag an gCoimisiún agus a bhain le forbairtí margaidh agus gnéithe meastóireachta beartais na hearnála próitéiní plandaí san Aontas.

I mí na Samhna 2017, rinneadh staidéar thar ceann an Choimisiúin ar acmhainní stórála agus ar bhonneagar lóistíochtúil le haghaidh trádáil tráchtearraí talmhaíochta an Aontais.

Coistí

Coistí éagsúla ar a bhfuil ionadaithe rialtais agus atá faoi chathaoirleacht ionadaí don Choimisiún Eorpach, tagann siad le chéile go rialta lena chinntiú go bhfeidhmítear, faoi rialú na mBallstát, freagracht an Choimisiúin as gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh.

Tagann an coiste um chomheagrú na margaí talmhaíochta le chéile go rialta chun plé a dhéanamh ar réimsí amhail an fhorbairt ar phraghsanna an mhargaidh, táirgeadh agus trádáil san Aontas agus i dtíortha nach bhfuil san Aontas.

Déanann an sainghrúpa maidir le díorthaigh tráchtearraí talmhaíochta agus spotmhargaí ionadaíocht do thíortha an Aontais agus do chomhlachais Eorpacha na n-earnálacha talmhaíochta éagsúla arb é is cuspóir dóibh comhairle agus saineolas a chur ar fáil do sheirbhísí an Choimisiúin maidir leis na nithe seo a leanas:

  • feidhmiú na ndíorthach tráchtearraí talmhaíochta agus na spotmhargaí;
  • cur chun feidhme na reachtaíochta agus na mbeartas de chuid an Aontais atá ann cheana
  • ullmhú tograí reachtacha agus tionscnamh beartais sa réimse sin.