Czym są ekoschematy?
Ekoschematy to nowy element wspólnej polityki rolnej na lata 2023–2027. Wspierają one rolników w stosowaniu praktyk, które zmniejszają negatywny wpływ rolnictwa na środowisko i klimat. Pomagają one również w rozwoju ku modelom zrównoważonego rolnictwa.
Ekoschematy wspierają rolników, którzy stosują praktyki rolnicze zgodne z celami UE w zakresie klimatu i środowiska. Za sprawą ekoschematów UE nagradza rolników za ochronę zasobów naturalnych i dostarczanie dóbr publicznych. Działania te, z których korzysta całe społeczeństwo, nie są odzwierciedlone w cenach rynkowych.
Ten nowy mechanizm skupia się na wspólnych obszarach działania, określonych jednolicie dla całej UE. Dzięki niemu można wesprzeć takie praktyki, jak rolnictwo ekologiczne, praktyki agroekologiczne, rolnictwo precyzyjne, agroleśnictwo, rolnictwo węglowe, a także ulepszenia w kierunku poprawy dobrostanu zwierząt.
Ekoschematy wspierają praktyki rolnicze, które:
-
obejmują działania związane z klimatem, środowiskiem, dobrostanem zwierząt lub nabytą opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe
-
są zdefiniowane na podstawie potrzeb i priorytetów określonych na poziomie krajowym lub regionalnym w planach strategicznych WPR
-
wykraczają swoim poziomem ambicji poza wymagania i zobowiązania wymuszone zasadą warunkowości
-
przyczyniają się do osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu
Więcej informacji
The European Commission officially adopted a regulation which grants a partial exemption for European farmers from the conditionality rule on land lying fallow.
Today, the European Commission proposes to allow EU farmers to avail of derogations for the year 2024 from Common Agricultural Policy rules obliging them to keep certain areas non-productive.
Jakie są cele ekoschematów?
Około połowa obszaru Unii Europejskiej to grunty rolne. Rolnicy są gospodarzami obszarów wiejskich i kształtują ich krajobraz, a wynikiem ich pracy są dobra publiczne, z których korzystamy wszyscy. Dochody rolników zależą jednak również od zasobów naturalnych, takich jak gleba i woda. Na działalność rolniczą wpływają zjawiska klimatyczne, stan środowiska naturalnego, różnorodność biologiczna i jakość wody.
Wspólna polityka rolna odgrywa zasadniczą rolę w zarządzaniu transformacją w kierunku zrównoważonego systemu żywności i we wspieraniu europejskich rolników w tym procesie. Zadaniem ekoschematów jest znacznie przyczynić się do tej transformacji oraz do osiągnięcia celów Zielonego Ładu.
Więcej informacji
Plany strategiczne WPR
W trakcie ustalania planów strategicznych WPR państwa UE miały dowolność w dostosowaniu ekoschematów do szczególnych potrzeb środowiskowych i klimatycznych dla każdego kraju.
W latach 2023–2027 na ekoschematy ma zostać przeznaczone 25 proc. płatności bezpośrednich, co jeszcze bardziej zachęci do stosowania praktyk rolniczych przyjaznych klimatowi i środowisku.
Ekoschematy są obowiązkowe dla krajów UE, zatem muszą się one znaleźć w planie strategicznym każdego kraju. Są one jednak dobrowolne dla rolników:
-
zobowiązania roczne lub wieloletnie: ekoschematy będą wspierać zobowiązania roczne zgodnie z potrzebami wyszczególnionymi w planach WPR. Kraje UE mogą jednak zdecydować, że dane zobowiązanie stanie się wieloletnie
-
dwuletni okres pilotażowy: podczas dwuletniego okresu pilotażowego (lata 2023 i 2024) państwo UE może wydać na ekoschematy mniej niż 25 proc., jeżeli do ekoschematów przystąpi mniej rolników niż planowano. W takim wypadku państwo to będzie musiało jednak nadrobić zaległości do końca 2027 r.
W nowym systemie wsparcia dochodu w WPR 2023–2027 uwzględniono środki mające zapewnić sprawiedliwszy podział wsparcia finansowego dla rolników i pracowników w całej UE.
Podstawa prawna
Zasady dotyczące ekoschematów zostały uregulowane w następujących aktach prawnych:
-
przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa UE w ramach wspólnej polityki rolnej (rozporządzenie (UE) 2021/2115)
