W skrócie
Procedura rozliczania rachunków polega na regularnych audytach mających na celu kontrolę sposobu, w jaki państwa UE dokonują wszystkich płatności, pobierają wszystkie opłaty i odzyskują wszelkie nienależne płatności w ramach Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).
Procedura ta umożliwia Komisji Europejskiej sprawdzenie, przede wszystkim w drodze kontroli na miejscu, czy kraje UE:
- właściwie wykorzystały dostępne środki finansowe
- wypłaciły środki zgodnie z przepisami UE
- posiadają dobrze funkcjonujące systemy zarządzania i kontroli zapewniające regularne płatności na rzecz beneficjentów.
Co roku Komisja przeprowadza ponad sto kontroli.
Systemy kontroli
Państwa członkowskie UE muszą dopilnować, aby ich krajowe agencje płatnicze dokładnie sprawdzały wszystkie wnioski przed dokonaniem płatności.
Muszą one również wprowadzić zintegrowany system zarządzania i kontroli (ZSZiK) w odniesieniu do większości płatności rolnych w UE, czasami stosując najbardziej zaawansowane techniki w celu sprawdzenia pól za pomocą zdjęć lotniczych lub satelitarnych, oraz przeprowadzać kontrole krzyżowe wniosków w komputerowych bazach danych.
W odniesieniu do płatności nienależących do tego systemu stosuje się inne rodzaje kontroli.
Odzyskanie środków finansowych
W przypadku wykrycia nieprawidłowości lub systematycznych uchybień Komisja wycofuje kwotę nieprawidłowo wydaną przez państwo, którego dotyczy postępowanie (korekty finansowe). Korekty finansowe mogą obejmować płatności z okresu 24 miesięcy przed rozpoczęciem procedury.
Jeżeli niemożliwe jest dokładne obliczenie strat z budżetu UE, korektę można ustalić na poziomie 2, 5, 10 lub 25 proc. danej płatności, a nawet więcej. Stanowi to silną zachętę dla państw UE do poprawy jakości swoich systemów kontroli.
Od 1996 r., kiedy zmieniono system i przybrał on obecną formę, przyjęto łącznie 37 decyzji, wyłączając z finansowania UE kwotę prawie 8 mld euro. Średni wskaźnik korekty na rok budżetowy wyniósł 1,5 proc.
Prawo państw UE do odpowiedzi
Komisja kieruje swoje uwagi do danego państwa członkowskiego UE. Między krajem UE a Komisją następuje wymiana informacji, a następnie odbywa się spotkanie dwustronne.
Procedura umożliwia zbadanie przez zespół niezależnych ekspertów (organ pojednawczy) wszystkich dokonanych istotnych korekt wobec państwa UE w celu uzgodnienia dwóch stanowisk przed podjęciem decyzji w sprawie rozliczenia zgodności rachunków.
Komisja może przyjąć lub odrzucić wnioski sformułowane przez organ pojednawczy. Postępowanie kończy się formalną decyzją Komisji, która może zostać zaskarżona przez kraj UE. Obecnie organem właściwym do tych spraw jest Sąd UE.
Dodatkowe informacje
Zestawienie informacji „Jak mądrze zarządzać budżetem rolnym” zawiera przegląd systemów zarządzania i kontroli wydatków rolnych, zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym, oraz opisuje role i obowiązki poszczególnych podmiotów.
