Piranska sol BOB wordt gewonnen uit de meest noordelijk gelegen zoutpannen van het Middellandse Zeegebied. De productie berust op een 700 jaar oude traditie.
Piranska sol BOB wordt gekenmerkt door zijn zuiverheid, witheid en de afwezigheid van kleiresten. Het is lichter en brozer dan andere zouten en heeft in de loop van de geschiedenis een belangrijke rol gespeeld in de economische activiteit langs de Sloveense kust.
Oorsprong
De eerste schriftelijke vermelding van de Piran-zoutpannen dateert van 804, toen verscheidene kleine zoutpannen in het gebied eigendom waren van abdijen. De stadsoorkonde van Piran uit 1274 bevat een aantal bepalingen over de zoutpannen en vermeldt het recht van de stad om zout te produceren en te verhandelen.
Het gebruik van “petola” – de natuurlijke basis van algen en mineralen die Piranska sol zijn kleur en kwaliteit geeft – begon in 1358, toen in het Piran-statuut werd bepaald dat de zoutpannen moesten worden hersteld omdat de aanwezigheid van klei het zout een lelijke bruine verkleuring gaf.
Piran nam het gebruik van petola over van zoutwinners van het eiland Pag. Dit resulteerde in een veel zuiverder, witter zout, en was het begin van een productiewijze die tot op de dag van vandaag wordt voortgezet.
Na 300 jaar welvaart luidde de regionale instabiliteit aan het begin van de 18e eeuw een periode van achteruitgang in voor de zoutpannen van Piran. Die eindigde toen de Habsburgse overheid ze overnam. Productiebeperkingen werden opgeheven, de verkoopprijs van zout werd verhoogd en de aankoop van al het geproduceerde zout werd verplicht, waardoor de zoutpannen weer in hun oude glorie werden hersteld.
Na de instorting van de Oostenrijks-Hongaarse monarchie was ook de 20e eeuw een kleurrijke periode in de geschiedenis van de zoutpannen, die afwisselend door de Italiaanse en Joegoslavische overheid werden beheerd, totdat Slovenië in 1991 een onafhankelijke staat werd.
Vanwege de specifieke kenmerken en de eeuwenoude productiemethoden van Piranska sol werd het product in 2014 erkend als beschermde oorsprongsbenaming (BOB).
Productie
De productie van Piranska sol BOB vindt volledig plaats in het natuurpark Sečovlje Salina en het natuurreservaat Strunjan, die gelegen zijn in de gemeenten Piran en Izola aan de Sloveense kust.
Het belangrijkste kenmerk van Piranska sol BOB is dat het bijna volledig met de hand wordt gewonnen met behulp van dezelfde methoden die al 700 jaar geleden werden gebruikt. De al vermelde “petola”-basis is hierbij van cruciaal belang. Het is een 1 cm dikke korst die wordt gevormd en onderhouden met behulp van traditioneel houten gereedschap en die bestaat uit cyanobacteriën, gips, carbonaten en een beetje klei.
Petola heeft twee voordelen: ten eerste voorkomt het dat het zout zich vermengt met het zeeslib eronder, waardoor het zijn zuiver witte kleur behoudt; ten tweede fungeert het als een biologische filter die voorkomt dat sporen van zware metalen in de zoutkristallen bezinken.
De kristallen worden dagelijks met de hand bijeengeharkt in kegelvormige hoopjes met behulp van gavero’s, traditionele houten harken. Door dagelijks de kristallen te harken, vormen ze geen dikke, harde laag, zoals vaak gebeurt als zeezout mechanisch wordt gewonnen.
In Piran worden de kristallen zo gevormd dat ze nog een deel van het oorspronkelijke zeewater bevatten, waardoor ze lichter en delicater worden en sneller oplossen. Piranska sol BOB wordt tijdens het productieproces niet geraffineerd of gespoeld, waardoor het een van nature evenwichtige minerale samenstelling krijgt, vrij van additieven.
De basistechnologie voor de productie van zout, geleidelijke verdamping in bassins, is in de loop van de geschiedenis blijven bestaan. Welke methode voor het verzamelen of oogsten van zout in de verschillende zoutpannen in het gebied rond de Middellandse Zee wordt gebruikt, bepaalt het microklimaat in de regio.
In een gunstig klimaat kan een continu kristallisatieproces worden toegepast. In minder gunstige omstandigheden, zoals in Piran, waar zomerse onweersbuien en zware regenval voorkomen, moet het zout elke dag worden geoogst. Het dagelijks verzamelen van het zout en het gebruik van de petolabasis onderscheiden Piranska sol BOB van andere soorten zout in Europa en daarbuiten.
De productie van Piranska sol BOB heeft voortdurend in harmonie met de omgeving plaatsgevonden en voegt zowel natuurlijke als culturele waarde aan het milieu van de regio toe.