Επισκόπηση
Τα μέτρα παρέμβασης στην αγορά αποσκοπούν στη σταθεροποίηση των γεωργικών αγορών, στην αποτροπή της κλιμάκωσης των κρίσεων, στην τόνωση της ζήτησης και στην παροχή βοήθειας στους γεωργικούς τομείς της ΕΕ για την καλύτερη προσαρμογή στις αλλαγές της αγοράς. Περιλαμβάνονται στον κανονισμό για την κοινή οργάνωση των αγορών, ο οποίος καθορίζει το πλαίσιο λειτουργίας του ευρωπαϊκού γεωργικού τομέα εντός της ενιαίας αγοράς. Τα μέτρα παρέμβασης στην αγορά χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό γεωργικό ταμείο εγγυήσεων.
Δημόσια παρέμβαση
Μιλάμε για δημόσια παρέμβαση όταν οι κυβερνήσεις ή οι οργανισμοί των χωρών της ΕΕ αγοράζουν και αποθεματοποιούν προϊόντα και κατόπιν τα επαναπωλούν στην αγορά σε μεταγενέστερη ημερομηνία. Στόχος της δημόσιας παρέμβασης είναι η αποφυγή της μείωσης των τιμών σε μη βιώσιμα χαμηλά επίπεδα.
Προς το παρόν διατίθεται για ορισμένους τομείς που είναι εκτεθειμένοι σε διακυμάνσεις των τιμών. Για την καταπολέμηση της αστάθειας αυτής, η ΕΕ δημιούργησε ένα μηχανισμό με στόχο τον μετριασμό των επιπτώσεων για τους γεωργούς κατά τα έτη με ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα τιμών. Οι τομείς που μπορούν να επωφεληθούν από δημόσια παρέμβαση είναι οι εξής:
- μαλακό σιτάρι, σκληρό σιτάρι, κριθάρι και καλαμπόκι
- ρύζι
- βόειο κρέας
- βούτυρο
- αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη.
Εφαρμόζονται αυστηρά πρότυπα για την ποιότητα των εμπορευμάτων που μπορούν να αποθηκευτούν.
Η δημόσια παρέμβαση λειτουργεί μέσω ενός μηχανισμού σταθερών τιμών ή μέσω διαγωνισμού. Στην πρώτη περίπτωση, η ΕΕ καθορίζει μια σταθερή τιμή στην οποία αγοράζεται μια συγκεκριμένη ποσότητα ενός είδους προϊόντος. Αυτή η τιμή, που αποτελεί το κατώτατο όριο, συμβάλλει στην αποτροπή μείωσης της τιμής αγοράς κάτω από ένα βιώσιμο επίπεδο. Στην περίπτωση διαγωνισμού, οι επιχειρήσεις προτείνουν μια τιμή. Οι ποσότητες προϊόντων των οποίων η τιμή είναι χαμηλότερη από την τιμή που καθόρισε η ΕΕ μετά την υποβολή των προσφορών, αγοράζονται στην τιμή που πρότειναν οι επιχειρήσεις. Οι ποσότητες αυτές πωλούνται στη συνέχεια μέσω διαγωνισμού σε μεταγενέστερη ημερομηνία, όταν βελτιωθούν οι συνθήκες της αγοράς.
Aποθεματοποίηση προϊόντων από τον ιδιωτικό τομέα
Σε περιόδους χαμηλότερων τιμών της αγοράς, η ΕΕ μπορεί επίσης να παρέχει στήριξη σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα για την κάλυψη του κόστους αποθεματοποίησης των προϊόντων τους για καθορισμένο χρονικό διάστημα. Αυτό μειώνει προσωρινά τον αντίκτυπο της υπερπροσφοράς για σύντομο χρονικό διάστημα. Μπορεί να χορηγηθεί επί του παρόντος ενίσχυση για ιδιωτική αποθεματοποίηση στους ακόλουθους τομείς:
- λευκή ζάχαρη
- ελαιόλαδο
- βόειο κρέας
- βούτυρο, τυρί και αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη
- χοίρειο κρέας
- αιγοπρόβειο κρέας
- ίνες λίνου.
Έκτακτα μέτρα
Έκτακτα μέτρα λαμβάνονται σε περίπτωση κρίσης ή απειλής κρίσης και είναι αναγκαία ειδική δράση για την πρόληψη αιφνίδιας μείωσης των τιμών και/ή για τον μετριασμό των συνεπειών της. Τα έκτακτα μέτρα δίνουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη δυνατότητα να λαμβάνει γρήγορα τα κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση:
- περιόδου σοβαρής ανισορροπίας στις αγορές
- απώλειας της εμπιστοσύνης των καταναλωτών λόγω κινδύνων για τη δημόσια υγεία, την υγεία των ζώων ή των φυτών
- ειδικού προβλήματος.
Νομική βάση
Ο κανονισμός 1308/2013 της ΕΕ αποτελεί τη νομική βάση για τη χρήση έκτακτων μέτρων στις αγορές γεωργικών προϊόντων.
Καθεστώτα ενισχύσεων ανά τομέα
Τα καθεστώτα ενισχύσεων ανά τομέα δημιουργήθηκαν για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων σε ορισμένες αγορές γεωργικών προϊόντων της ΕΕ. Αποσκοπούν στη βελτίωση της ικανότητας των γεωργικών τομέων της ΕΕ να προσαρμόζονται στις συνθήκες της αγοράς και να αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητά τους. Ο τομέας των οπωροκηπευτικών εξαρτάται ιδιαίτερα από τις οργανώσεις παραγωγών. Άλλοι τομείς περιλαμβάνουν ειδικά μέτρα για την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων που μπορούν να παίξουν τον ρόλο της παρέμβασης στην αγορά. Επί του παρόντος, τα καθεστώτα αυτά καλύπτουν τους ακόλουθους τομείς:
Παρακολούθηση της αγοράς
Για να διασφαλιστεί η ορθή λειτουργία των γεωργικών αγορών και η παρακολούθηση της εξέλιξής τους, η Επιτροπή συγκεντρώνει πληροφορίες από τις χώρες και τα ενδιαφερόμενα μέρη της ΕΕ. Οι πληροφορίες αυτές συμπληρώνουν τα μέτρα της ΕΕ για την παρέμβαση στην αγορά, αποσκοπούν στην ενίσχυση της διαφάνειας της αγοράς και συγκεντρώνονται και διατίθενται μέσω των παρατηρητηρίων αγοράς και της πύλης δεδομένων για τα γεωργικά προϊόντα διατροφής.
Νομική βάση
Η εφαρμογή των μέτρων αγοράς για τη στήριξη του γεωργικού τομέα διέπεται από την ακόλουθη νομοθεσία:
- Άρθρα 11-16 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 σχετικά με τη χρήση της δημόσιας παρέμβασης στις γεωργικές αγορές·
- Άρθρα 17-21 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 σχετικά με την καταβολή ενίσχυσης για ιδιωτική αποθεματοποίηση γεωργικών προϊόντων στις γεωργικές αγορές·
- Άρθρα 219-222 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 σχετικά με τη χρήση έκτακτων μέτρων στις γεωργικές αγορές·
- Άρθρα 22-60 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 σχετικά με τη χρήση της δημόσιας παρέμβασης στις γεωργικές αγορές·
