Doelstellingen van het randvoorwaardensysteem

Via randvoorwaarden worden landbouwers aangemoedigd te voldoen aan de strenge EU-normen voor de gezondheid en het welzijn van mensen, dieren en planten. Die randvoorwaarden spelen een rol bij het duurzamer maken van de Europese landbouw.

Hoe werkt het?

Om inkomenssteun van de EU te ontvangen, moeten landbouwers voldoen aan een aantal basisregels. De koppeling van de aan de boeren verleende steun aan de eerbiediging van deze regels wordt het randvoorwaardensysteem genoemd.

De regels die boeren in acht moeten nemen zijn onder meer:

• uit de regelgeving voortvloeiende beheerseisen, die voor alle landbouwers gelden, ongeacht of zij steun ontvangen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB)
• goede landbouw- en milieucondities, die alleen van toepassing zijn op boeren die steun ontvangen in het kader van het GLB

Boeren die zich niet houden aan de EU-wetgeving op het gebied van milieu, volksgezondheid, diergezondheid, dierenwelzijn of landbeheer, krijgen minder steun van de EU en lopen het risico op andere sancties.

Uit de regelgeving voortvloeiende beheerseisen

Alle boeren, ongeacht of zij GLB-steun ontvangen of niet, moeten voldoen aan de uit de regelgeving voortvloeiende beheerseisen.

Het gaat daarbij om EU-regels voor de gezondheid van mensen, dieren en planten, dierenwelzijn en het milieu.

Gezondheid van mensen, dieren en planten

• Algemene levensmiddelenwetgeving (EU-verordening 178/2002)
• Hormonenverbod (Richtlijn 96/22/EG van de Raad)
• Verordeningen betreffende de identificatie en de registratie van varkens, runderen, schapen en geiten (Verordening 1760/2000, Richtlijn 2008/71/EG, Verordening 21/2004)
• Verordening inzake preventie, bestrijding en uitroeiing van overdraagbare spongiforme encefalopathieën (EU-verordening 999/2001)
• Verordening betreffende gewasbeschermingsmiddelen (EU-verordening 1107/2009)

Dierenwelzijn

• Richtlijnen inzake de bescherming van kalveren, varkens en voor landbouwdoeleinden gehouden dieren (Richtlijn 2008/119/EG, Richtlijn 2008/120/EG, Richtlijn 98/58/EG)

Milieu

• Nitraatrichtlijn (Richtlijn 91/676/EG van de Raad)
• Vogelrichtlijn (Richtlijn 2009/147/EG)
• Habitatrichtlijn (Richtlijn 92/43/EEG)

Goede landbouw- en milieucondities

Naast de uit de regelgeving voortvloeiende beheerseisen moeten landbouwers die GLB-steun ontvangen, de EU-normen met betrekking tot goede landbouw- en milieucondities van grond (GLMC) in acht nemen.

Met deze normen wordt beoogd:

• bodemerosie te voorkomen door minimale eisen qua bodembedekking en grondbeheer
• het organisch bodemmateriaal en de bodemstructuur in stand te houden
• blijvend grasland in stand te houden
• de biodiversiteit te beschermen en het behoud van landschapselementen te waarborgen, bijvoorbeeld door een verbod op het snoeien van hagen en bomen tijdens de broedperiode van vogels
• water te beschermen en beheren door het aanleggen van bufferstroken langs waterlopen, irrigatievergunningen en de bescherming van bodemwater tegen verontreiniging

Sancties

In het kader van het stelsel van randvoorwaarden kunnen boeren die de EU-regels niet naleven, de volgende betalingen zien dalen:

• de rechtstreekse betalingen (ontkoppeld of gekoppeld)
• de meeste betalingen voor plattelandsontwikkeling, d.w.z. areaalgebonden betalingen, waaronder die voor agromilieumaatregelen, gebieden met natuurlijke beperkingen, Natura 2000-maatregelen, bebossingsmaatregelen, bosmilieu, agrobosbouw, biologische landbouw
• betalingen in de wijnsector voor herstructurering en omschakeling van wijngaarden en groen oogsten

Zie ook:

Inkomenssteun

Plattelandsontwikkeling

Nieuw GLB: 2023-2027

In juni 2021 is na uitgebreide onderhandelingen tussen het Europees Parlement, de Raad van de EU en de Europese Commissie overeenstemming bereikt over de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Dat akkoord is op 2 december 2021 formeel goedgekeurd en het nieuwe GLB gaat op 1 januari 2023 van start.

Met het nieuwe GLB veranderen de bestaande conditionaliteits- en vergroeningssystemen, om aan te sluiten bij de hogere groene ambities en de doelstellingen van de Europese Green Deal. Zo worden onder meer ecoregelingen ingevoerd, waarmee sterker zal worden ingezet op klimaat- en milieuvriendelijke landbouwpraktijken. Tot 2023 gelden de huidige maatregelen, overeenkomstig de huidige bepalingen in de overgangsverordening voor het GLB.

Regels

De randvoorwaarden zijn gebaseerd op:

• de regels voor de financiering, het beheer en de monitoring van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (EU-verordening 1306/2013, Uitvoeringsverordening (EU) 809/2014, Gedelegeerde Verordening (EU) 640/2014).