Ograniczenia naturalne lub inne szczególne ograniczenia dla danego obszaru

Obszary z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami trudniej jest uprawiać ze względu na szczególne problemy spowodowane warunkami naturalnymi. 

Płatność z tytułu ograniczeń (ANC) to:

• dobrowolny rodzaj interwencji związanej z rozwojem obszarów wiejskich
• płatność wypłacana co roku w przeliczeniu na hektar użytków rolnych
• płatność oparta na obliczeniu różnic w dochodach i kosztach między obszarami z ograniczeniami a obszarami bez ograniczeń.

W WPR na lata 2023–2027 płatności ANC częściowo (waga 50 proc.) zaliczane są do wyodrębnionych środków na ochronę środowiska i klimatu w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).

Celem płatności ANC jest całkowite lub częściowe zrekompensowanie rolnikom niedogodności, na które narażona jest ich produkcja rolna z powodu naturalnych lub innych szczególnych ograniczeń na obszarze prowadzonej przez nich działalności.

Rekompensata taka pomaga przede wszystkim zapewnić rolnikom godziwe dochody, umożliwia im dalsze gospodarowanie i zapobiega zjawisku porzucania gruntów rolnych.

Aby kwalifikować się do płatności ANC, grunty muszą należeć do jednej z trzech kategorii określonych w art. 32 rozporządzenia (UE) 1305/2013:

• obszary górskie wytyczone z uwagi na ich wysokość lub nachylenie zboczy
• obszary charakteryzujące się znaczącymi ograniczeniami naturalnymi – wytyczone na podstawie ośmiu kryteriów biofizycznych oraz procesu zwanego dostosowaniem
• inne obszary charakteryzujące się szczególnymi ograniczeniami – mogą zajmować do 10 proc. łącznej powierzchni danego kraju UE i są wyznaczane przez kraj UE, w którym są położone.

Tereny górskie

Aby grunty rolne zaklasyfikować jako obszary górskie z ograniczeniami naturalnymi, muszą one:

• znajdować się na wysokości, na której uprawa jest trudna
• mieć strome zbocza, które uniemożliwiają korzystanie ze standardowych urządzeń rolniczych
• znajdować się na północ od 62. równoleżnika.

Obszary charakteryzujące się znaczącymi ograniczeniami naturalnymi

Obszary charakteryzujące się znaczącymi ograniczeniami naturalnymi to obszary, na których występują szczególne warunki, które utrudniają prowadzenie działalności rolniczej. Aby grunty mogły zostać uznane za charakteryzujące się takimi ograniczeniami, musi na nie negatywnie wpływać jeden z następujących czynników:

• niska temperatura
• suchość
• nadmierna wilgotność gleby
• ograniczony drenaż gleby
• niekorzystna tekstura i kamienistość gleby

• ograniczona głębokość ukorzenienia
• niekorzystne właściwości chemiczne
• duże nachylenie terenu.

Obszary te również podlegają procesowi dostosowania. Proces ten polega na sprawdzeniu, czy na gruntach nie nastąpiła znaczna poprawa, oznaczająca, że wspomniane warunki nie mają już negatywnego wpływu na uprawy. Przykładem może być obszar o nadmiernej zawartości wilgoci w glebie, który został sztucznie osuszony.

Obszary charakteryzujące się szczególnymi ograniczeniami

Obszary ze szczególnymi ograniczeniami składają się z gruntów, na które negatywny wpływ mają inne czynniki. Są to obszary, w związku z którymi istnieje poważne ryzyko zaprzestania działalności rolniczej i na których ważne jest utrzymanie aktywności ludności wiejskiej, aby:

• zachować lub poprawić stan środowiska naturalnego
• utrzymać tereny wiejskie
• zachować potencjał turystyczny obszaru
• ochronić linię brzegową.

Obszary te są wyznaczane przez same kraje UE, a ich powierzchnia nie może przekraczać 10 proc. całkowitej powierzchni kraju.