Οργανισμοί πληρωμών της ΚΓΠ

Ο ρόλος των οργανισμών πληρωμών

Οι οργανισμοί πληρωμών είναι υπηρεσίες ή φορείς των χωρών της ΕΕ και, κατά περίπτωση, των περιφερειών τους που είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση και τον έλεγχο των δαπανών των δύο ταμείων της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) – του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ).

Οι οργανισμοί πληρωμών πρέπει να πραγματοποιούν πληρωμές στους δικαιούχους και να παρέχουν επαρκείς εγγυήσεις ότι:

μια αίτηση εγκρίνεται για πληρωμή μόνο μετά τη διενέργεια επαρκών ελέγχων για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανόνες της ΕΕ¹·
οι πληρωμές καταχωρίζονται ορθά και πλήρως στους λογαριασμούς·
τα απαιτούμενα έγγραφα υποβάλλονται εντός των προθεσμιών και σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ.

Σύμφωνα με την αρχή της επιμερισμένης διαχείρισης, οι οργανισμοί πληρωμών εκτελούν πληρωμές υπό την εποπτεία της Επιτροπής. Όλα τα στοιχεία των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου των οργανισμών πληρωμών υπόκεινται σε ελέγχους από την Επιτροπή και τους οργανισμούς πιστοποίησης στο πλαίσιο της διαδικασίας διασφάλισης

¹_{συμπεριλαμβανομένων των κανόνων που ορίζονται στο στρατηγικό σχέδιο της ΚΓΠ, κατά περίπτωση.}

Εκτέλεση πληρωμών

Μολονότι ένας οργανισμός πληρωμών μπορεί να αναθέτει ορισμένες πτυχές των εργασιών του σε εξουσιοδοτημένους οργανισμούς, η εκτέλεση των πληρωμών πρέπει να πραγματοποιείται απευθείας από τον ίδιο τον οργανισμό πληρωμών

Εν συντομία, οι πληρωμές εκτελούνται με τον ακόλουθο τρόπο:

οι γεωργοί και άλλοι δυνητικοί δικαιούχοι υποβάλλουν αίτηση για στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΚΓΠ χρησιμοποιώντας σχετικές πληροφορίες και διαδικτυακές πλατφόρμες που παρέχονται από τις εθνικές διοικήσεις·
μετά τη διενέργεια των ελέγχων, ένας οργανισμός πληρωμών καταβάλλει τα οφειλόμενα ποσά στους δικαιούχους και τα δηλώνει στην Επιτροπή·
στη συνέχεια, η Επιτροπή επιστρέφει τα κατάλληλα ποσά στις χώρες της ΕΕ, σε μηνιαία βάση για το ΕΓΤΕ και σε τριμηνιαία βάση στην περίπτωση του ΕΓΤΑΑ·
όλες οι δαπάνες καταγράφονται στους ετήσιους λογαριασμούς των οργανισμών πληρωμών και υπόκεινται σε περαιτέρω επίπεδα ελέγχων και δικλίδων ασφαλείας στο πλαίσιο της διαδικασίας δημοσιονομικής εκκαθάρισης.

Διαπίστευση των οργανισμών πληρωμών

Οι χώρες της ΕΕ, μέσω υπουργικής αρχής, χορηγούν διαπίστευση σε οργανισμό πληρωμών, εφόσον αυτός συμμορφώνεται με ορισμένα ελάχιστα κριτήρια που καθορίζονται σε επίπεδο Ένωσης. Μολονότι οι χώρες της ΕΕ είναι ελεύθερες να θεσπίσουν πρόσθετα κριτήρια διαπίστευσης, πρέπει να συμμορφώνονται με τα κριτήρια που καθορίζονται από την Επιτροπή, τα οποία βασίζονται στο πλαίσιο της COSO, ως εξής:

εσωτερικό περιβάλλον·
δραστηριότητες ελέγχου·
ενημέρωση και επικοινωνία·
δραστηριότητες παρακολούθησης.

Οι εθνικές αρχές, μέσω των ελεγκτικών γνωμοδοτήσεων και εκθέσεων που συντάσσονται από τον οργανισμό πιστοποίησης και άλλους οργανισμούς, θα πρέπει να εποπτεύουν συνεχώς τις δραστηριότητες ενός οργανισμού πληρωμών. Εάν διαπιστωθεί ότι ένας οργανισμός παρουσιάζει ελλείψεις όσον αφορά τα κριτήρια διαπίστευσης, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να λάβουν μέτρα για τη διόρθωση των ελλείψεων. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται την αναστολή της λειτουργίας του οργανισμού ή την ανάκληση της διαπίστευσης. Εάν μια χώρα της ΕΕ δεν λάβει τα κατάλληλα μέτρα, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει δημοσιονομικές διορθώσεις.

Μια χώρα της ΕΕ μπορεί να πιστοποιεί έναν μόνο εθνικό οργανισμό πληρωμών ή περισσότερους περιφερειακούς οργανισμούς πληρωμών. Εάν έχουν διαπιστευθεί περισσότεροι του ενός οργανισμοί πληρωμών, πρέπει να συσταθεί οργανισμός συντονισμού για να διασφαλίζει την εναρμονισμένη εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ και να λειτουργεί ως σημείο επαφής με την Επιτροπή, ιδίως για τη διαβίβαση της ετήσιας έκθεσης επιδόσεων.

Διαχειριστική δήλωση

Σύμφωνα με τα κριτήρια διαπίστευσης, η οργανωτική δομή και τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου των οργανισμών πληρωμών πρέπει να συμμορφώνονται με ένα σύνολο αρχών εσωτερικού ελέγχου που έχει θεσπίσει η Επιτροπή.

Οι οργανισμοί πληρωμών τηρούν πλήρη και ακριβή αρχεία των δραστηριοτήτων τους κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους και τα υποβάλλουν στην Επιτροπή έως τις 15 Φεβρουαρίου του επόμενου έτους. Ο διευθυντής του οργανισμού πληρωμών πρέπει να υποβάλλει:

τους ετήσιους λογαριασμούς: πλήρεις, ακριβείς και αληθείς λογαριασμούς για τις δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τα οποία έχουν ανατεθεί στον οργανισμό πληρωμών, συνοδευόμενους από τις πληροφορίες που απαιτούνται για την εκκαθάρισή τους από την Επιτροπή·
την ετήσια έκθεση επιδόσεων στην οποία παρουσιάζονται βασικές ποιοτικές και ποσοτικές πληροφορίες σχετικά με την υλοποίηση του στρατηγικού σχεδίου για την ΚΓΠ και αποδεικνύεται ότι οι δαπάνες πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 37 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2116·
την ετήσια σύνοψη των τελικών εκθέσεων των ελέγχων που διενεργήθηκαν·
τη διαχειριστική δήλωση που καλύπτει την πληρότητα, την ακρίβεια και την ειλικρίνεια των λογαριασμών και των πληροφοριών, καθώς και την εύρυθμη λειτουργία των συστημάτων διακυβέρνησης που έχουν τεθεί σε εφαρμογή.

Όταν σε μια χώρα της ΕΕ έχουν διαπιστευθεί περισσότεροι του ενός οργανισμοί πληρωμών, η ετήσια έκθεση επιδόσεων υποβάλλεται από τον οργανισμό συντονισμού μαζί με διαχειριστική δήλωση που καλύπτει την κατάρτιση του συνόλου της έκθεσης.

Η ακρίβεια των εν λόγω αρχείων επαληθεύεται στη συνέχεια από τον οργανισμό πιστοποίησης και αργότερα από την Επιτροπή στο πλαίσιο της διαδικασίας εκκαθάρισης των λογαριασμών.

Προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης

Η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης είναι θεμελιώδης και αποτελεί υποχρέωση των χωρών της ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 59 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2116.

Οι χώρες της ΕΕ υποχρεούνται να θεσπίζουν όλες τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις και να λαμβάνουν κάθε άλλο μέτρο που είναι αναγκαίο για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής προστασίας.

Ο στόχος αυτός πρέπει να επιτευχθεί με:

ελέγχους της νομιμότητας και κανονικότητας των πράξεων που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΕ και το ΕΓΤΑΑ·
αποτελεσματική πρόληψη της απάτης, με την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διόρθωση παρατυπιών και απάτης·
αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις σύμφωνα με το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο, και·
την ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.

Η προστασία των οικονομικών συμφερόντων πρέπει επίσης να διασφαλίζεται μέσω της δημιουργίας αποτελεσματικών συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου από τις χώρες της ΕΕ τα οποία να λειτουργούν σωστά.

Έλεγχοι

Για κάθε καθεστώς στήριξης που χρηματοδοτείται από το ΕΓΤΕ και το ΕΓΤΑΑ, οι οργανισμοί πληρωμών εφαρμόζουν αυστηρό σύστημα ελέγχων για την εξακρίβωση της τήρησης των κανόνων.

Τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου για κάθε καθεστώς στήριξης έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, καθώς και ειδικούς κανόνες προσαρμοσμένους στις ιδιαιτερότητες του καθεστώτος. Τα συστήματα προβλέπουν γενικά συστηματικούς ελέγχους, οι οποίοι στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στους τομείς στους οποίους ο κίνδυνος σφαλμάτων είναι ο υψηλότερος.

Οι οργανισμοί πληρωμών διαχειρίζονται τις περισσότερες πληρωμές και τους περισσότερους ελέγχους μέσω του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου (ΟΣΔΕ), ενός διασυνδεδεμένου συνόλου βάσεων δεδομένων που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση των αιτήσεων και την παρακολούθηση των πληρωμών. Κατά το οικονομικό έτος 2022, το ΟΣΔΕ κάλυψε το 79,7 % των συνολικών δαπανών της ΚΓΠ. Όσον αφορά τις παρεμβάσεις του ΟΣΔΕ, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να θεσπίσουν σύστημα ελέγχου και κυρώσεων και να διενεργούν ετησίως διοικητικούς ελέγχους των αιτήσεων ενίσχυσης και των αιτήσεων πληρωμής για την επαλήθευση της νομιμότητας και κανονικότητάς τους. Οι έλεγχοι αυτοί πρέπει να συμπληρώνονται από επιτόπιους ελέγχους, οι οποίοι μπορούν να διενεργούνται εξ αποστάσεως με τη χρήση τεχνολογίας.

Επιπλέον, για τις δαπάνες του ΟΣΔΕ, οι πληροφορίες που περιέχονται στις βάσεις δεδομένων πληροφορικής χρησιμοποιούνται για αυτόματους διασταυρούμενους ελέγχους.

Τόσο οι εξ αποστάσεως όσο και οι επιτόπιοι έλεγχοι επαληθεύουν ότι οι δικαιούχοι συμμορφώνονται με όλους τους ισχύοντες κανόνες. Ο φυσικός κύκλος των γεωργικών δραστηριοτήτων συχνά διαμορφώνει τον τρόπο και τον χρόνο διενέργειας των ελέγχων. Για παράδειγμα, πολλοί επιτόπιοι έλεγχοι για την επαλήθευση των όρων επιλεξιμότητας μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο σε ορισμένες περιόδους του έτους. Τα μέτρα εκτός του ΟΣΔΕ μπορούν επίσης να υπόκεινται σε ελέγχους μετά την πληρωμή (εκ των υστέρων έλεγχοι), οι οποίοι διενεργούνται από συγκεκριμένο φορέα ελέγχου (στην περίπτωση του ΕΓΤΕ) ή από τον ίδιο τον οργανισμό πληρωμών (στην περίπτωση του ΕΓΤΑΑ).

Εάν διαπιστωθεί σοβαρή μη συμμόρφωση του δικαιούχου, πρέπει να επιβάλλονται αποτρεπτικές κυρώσεις.

Σύστημα παρακολούθησης εκτάσεων (ΣΠΕ)

Το σύστημα παρακολούθησης εκτάσεων (ΣΠΕ) αποτελεί υποχρεωτικό μέρος του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου. Πρόκειται για μια διαδικασία τακτικής και συστηματικής παρατήρησης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των γεωργικών δραστηριοτήτων και πρακτικών στις γεωργικές εκτάσεις μέσω δορυφόρου.

Από την 1 Ιανουαρίου 2023, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να εφαρμόζουν το υποχρεωτικό σύστημα παρακολούθησης εκτάσεων (ΣΠΕ), το οποίο θα καλύπτει παρεμβάσεις που σχετίζονται με τις εκτάσεις με σκοπό την πρόληψη σφαλμάτων και την αξιολόγηση των επιδόσεων των πολιτικών με επίκεντρο τις γεωργικές δραστηριότητες. Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να αξιολογούν ετησίως την ποιότητα του ΣΠΕ και, όταν διαπιστώνονται ελλείψεις, να λαμβάνουν τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα.

Νομικές βάσεις

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/2116 σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής· [Άρθρο 9]

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2022/128 της Επιτροπής για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2021/2116 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τους οργανισμούς πληρωμών και άλλους οργανισμούς, τη δημοσιονομική διαχείριση, την εκκαθάριση λογαριασμών, τους κανόνες σχετικά με τους ελέγχους, τις εγγυήσεις και τη διαφάνεια

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2022/127 της Επιτροπής για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2021/2116 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όσον αφορά τους οργανισμούς πληρωμών και άλλους οργανισμούς, τη δημοσιονομική διαχείριση, την εκκαθάριση λογαριασμών, τις εγγυήσεις και τη χρήση του ευρώ.